بلاکچین یک دیتابیس است که با ویژگیهای خاص [غیر متمرکز بودن، تغییرناپذیری، شفافیت، امنیت، سرعت بالا]، به نوعی یک انقلاب در حوزه ذخیره اطلاعات و دیتابیس محسوب میشود.
در شبکه بلاکجین، در هر بلاک حجم مشخصی داده ذخیره شده و با استفاده از الگوریتم هش، رمزنگاری میشود؛ بدین ترتیب، بلاکچین کاربرد گسترده در ارزهای دیجیتال و صنعت بانکداری نوین دارد.

بلاکچین چیست؟
بلاکچین یا شبکه بلاکچین، یک بستر ذخیرهسازی (دیتابیس) است که اطلاعات دیجیتالی را بهصورت غیرمتمرکز و غیرقابل دستکاری ذخیره میکند.
در بلاکچین در هر بلاک، حجم مشخصی از داده (مثل اطلاعات تراکنش ارز دیجیتال، اطلاعات قرارداد هوشمند و..) ذخیره شده و با رمزنگاری هش، به یکدیگر متصل میشوند؛ این ویژگی بلاکچین را به یک زنجیره تغییرناپذیر اطلاعات تبدیل میکند.
ساختار یک بلاک در بلاکچین شامل موارد زیر است:
- دادهها (تراکنش مالی، مالکیت داراییهای مختلف، پرونده پزشکی و..)؛
- هش بلاک فعلی (شناسه بلاک فعلی)؛
- هش بلاک قبلی (برای اتصال به بلاک قبلی).
ویژگیهای بلاکچین
در ساختار شبکه بلاکچین، هر ماینر (تاییدکننده تراکنش) یک نسخه از دیتابیس را در اختیار دارد و درصورت تغییر در اطلاعات بلاکها، شبکه آن بلاک را نپذیرفته و رد میکند.
اگر فردی قصد تغییر اطلاعات را داشته باشد، باید بیش از 51 درصد قدرت شبکه را در اختیار داشته باشد؛ این کار بسیار پر هزینه و به دلیل گستردگی فعالین شبکه در سرتاسر جهان، عملا غیرممکن است.

ویژگیهای بلاکچین:
- غیرمتمرکز: بلاکچین با توزیع دادهها بین کاربران شبکه، بدون نیاز به نهاد مرکزی، در برابر سانسور و تحریم مقاوم است؛
- تغییرناپذیری: هر بلاک حاوی هش بلاک قبلی است. اگر کسی اطلاعات قدیمی را تغییر دهد، هش بلاک مربوطه ناهماهنگ شده و کل شبکه متوجه تقلب میشود؛
- شفافیت: اطلاعات تمام تراکنشها در اکسپلوررهای بلاکچین (Blockchain Explorers) قابل مشاهده است؛
- مقاومت در برابر سانسور: هیچ دولت یا سازمانی نمیتواند اطلاعات و تراکنشها را مسدود کند؛
- کارمزد پایین در برخی از موارد: در برخی از بلاکچینها مانند لایت کوین، هزینه تراکنشها از سیستمهای پرداخت سنتی کمتر است؛
- سرعت بالا: در برخی از شبکههای بلاکچین مثل سولانا، امکان پردازش هزاران تراکنش در ثانیه وجود دارد؛
- حریم خصوصی: تعدادی از بلاکچینها مانند مونرو یا زیکش، هویت و مقدار تراکنشها را مخفی میکنند؛
- امنیت بالا: بلاکچین با رمزنگاری غیرقابل بازگشت (هش) و توزیع جهانی نودها، سیستمی امن و ضد دستکاری ایجاد میکند که تغییر دادهها در آن عملاً غیرممکن است.
تاریخچه بلاکچین
دیتابیس بلاکچین ریشه در علوم رمزنگاری (Cryptography) و کامپیوتر دارد؛ پیش از ظهور بلاکچین همراه با بیت کوین در سال 2009، نظریههایی درباره رمزنگاری نامتقارن و اشتراکگذاری داده بین نودها مطرح شدند که پایهای برای تشکیل زیرساخت بلاکچین محسوب میشوند.
رمزنگاری نامتقارن در دهه 70 میلادی
در دهه 1970 با معرفی مفهوم رمزنگاری نامتقارن (Asymmetric Cryptography) توسط دو دانشمند به نامهای ویتفیلد دیفی " Whitfield Diffi" و مارتین هلمن " Martin Hellman"، تحول بزرگی در امنیت و رمزنگاری اطلاعات و پایهگذاری فناوری بلاکچین رخ داد؛ این ایده انقلابی باعث شد افراد بتوانند بدون نیاز به اشتراکگذاری کلید محرمانه (Private Key) ، پیامهایی را رمزنگاری و ارسال کنند.
در این روش، هر فرد یک جفت کلید عمومی و خصوصی دارد؛ کلید عمومی برای رمزگذاری در اختیار همه است و فقط کلید خصوصی خود شخص میتواند آن را رمزگشایی کند. برای مثال در صنعت ارزهای دیجیتال، آدرس کیف پول کلید عمومی و رمز کیف پول، کلید خصوصی است.
مهر زمانی رمزنگاری شده "Cryptographic Timestamping"
در سال 1991 دو پژوهشکر با نامهای استوارت هیبر "Stuart Haber" و اسکات استورنیا "W. Scott Stornetta" سیستم مهر زمانی رمزنگاری شده را با هدف ذخیره غیرقابل تغییر اسناد دیجیتالی معرفی کردند.
این سیستم از الگوریتم هش برای رمزنگاری دادهها استفاده کرده و زنجیرهای از اطلاعات که حاوی هش داده قبلی هستند، ایجاد میکند (درست مانند بلاکچین). این ایده اولین قدم عملی در جهت پیدایش بلاکچین بود.
ظهور بلاکچین همراه با بیت کوین در سال 2009
در سال 2009 در پی بحران مالی 2008 و نارضایتی عمومی از سیستم بانکی سنتی، بیت کوین توسط گروه ناشناسی به اسم "ساتوشی ناکاموتو" با هدف ایجاد سیستم انتقال وجه غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطه، ایجاد شد.
در تاریخ 3 ژانویه 2009، ساتوشی ناکاموتو اولین بلاک بیت کوین را استخراج کرد؛ در این بلاک پیام "صدر اعظم در پی دومین کمک مالی به بانکها" نوشته شده که درواقع اعتراض به سیستم بانکی سنتی است.
سالها بعد، اولین صرافیهای ارز دیجیتال ظاهر شده و استخراج بیت کوین نیز با سیستمهای خانگی امکانپذیر بود.
اتریوم و انقلاب در صنعت بلاکچین
ویتالیک بوترین "Vitalik Buterin" در سال 2015 با معرفی پروژه اتریوم، قراردادهای هوشمند"Smart Contract" را وارد صنعت بلاکچین کرد؛ این قراردادها در بستر بلاکچین بدون دخالت واسطه یا شخص ثالت اجرا میشوند. تغییرناپذیری، امنیت و شفافیت از ویژگیهای قرارداد هوشمند هستند.
اسمارت کانترکت کاربرد گستردهای در زمینه امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، مدیریت زنجیره تامین، معاملات املاک، NFTها و بازیهای بلاکچینی و رایگیری الکترونیکی دارد.
برای مثال، در امور DeFi مشتریان امکان اخذ وام بدون واسطه، معاملات خودکار در صرافیهای غیرمتمرکز و استیکینگ و دریافت سود خودکار را دارند.
همچنین از طریق قرارداد هوشمند امکان ردیابی کالا در زنجیره تامین و پرداخت خودکار پس از تحویل کالا وجود دارد.
ظهور بلاکچینهای مقیاسپذیر
با پیشرفت بلاکچین و افزایش تراکنشها، چالش مقیاسپذیری نمایان شد؛ مشکل مقیاسپذیری به دلیل محدودیت ظرفیت بلاک و مدت زمان تشکیل آن ایجاد میشود.
در زمان افزایش تراکنشها و ترافیک شبکه، صف تراکنش ایجاد شده و کاربران برای تایید زودتر تراکنش، پیشنهاد کارمزد بالاتر میدهند؛ درنتیجه، تراکنشهای ارزانتر باید مدت زمان بیشتری منتظر بمانند.
پروژههای اتریوم 2، سولانا، پالیگان و بسیاری دیگر راه حلهایی برای مشکل مقیاسپذیری هستند. در اتریوم 2 مکانیزم PoS جایگزین PoW شده و با حذف محاسبات پیچیده و کاهش زمان تولید بلاک، تراکنشها زودتر تایید میشوند.
همچنین در راه حل مقیاسپذیری از شاردینگ استفاده میشود. Sharding با تقسیم پایگاه داده به بخشهای کوچکتر، امکان پردازش موازی تراکنشها را ممکن میسازد؛ مثلا اتریوم بدون شاردینگ 30 تراکنش بر ثانیه و با شاردینگ، تا 5000 تراکنش در هر ثانیه را میتواند انجام دهد.
امنیت بلاکچین
امنیت بلاکچین از ترکیبی از عوامل توزیع شدگی، نوع رمزنگاری و مکانیزمهای اجماع تامین میشود. در شبکه بلاکچین میلیونها نود در سراسر جهان یک کپی از دادههای صحیح (تایید شده) را نگهداری میکنند و تایید اطلاعات توسط نودهای مسئول (ماینرها در PoW و اعتبارسنجها در PoS) انجام میشود.
اعتبار سنجها یا ماینرها بهصورت غیرمتمرکز، در سراسر جهان فعالیت میکنند؛ برخلاف سیستمهای غیرمتمرکز که نقطه شکست واحد دارند، ویژگی غیرمتمرکز بودن نودها در بلاکچین امنیت را تضمین میکند.
استفاده از هشینگ در بلاکچین
استفاده از الگوریتم رمزنگاری هشینگ، به دلیل ویژگی بازگشت ناپذیری یک عامل مهم در امنیت بلاکچین محسوب میشود. در زنجیره اطلاعات، داده هر بلاک توسط یک هش خاص رمزنگاری شده و همچنین هر بلاک شامل هش بلاک قبلی است.
با تغییر اطلاعات، هش بلاک تغییر میکند اما Hash ذخیره شده در بلاک بعدی همچنان ثابت است. در این موقعیت، مغایرت هش با بلاک بعدی باعث عدم تایید اطلاعات ویرایش شده توسط مهاجم میشود.
علاوه بر این، نودها دائما درحال بررسی هشها هستند؛ اگر یک Hash تغییر کند، نودها متوجه عدم تطابق هشها شده و اطلاعات را رد میکنند.
درکنار این موارد، در مکانیزم PoW تغییر اطلاعات حتی یک بلاک، مصرف انرژی بسیار بالایی دارد. با توجه به این موارد، ویرایش اطلاعات در بلاکچین عملا غیرممکن است.
غیرمتمرکز بودن بلاکچین
برخلاف سیستمهای متمرکز که نقطه شکست واحد دارند، بلاکچین تحت کنترل میلیونها نود در سراسر جهان است؛ در سیستمهای متمرکز، تمام اطلاعات در کنترل یک شخص، بخش، نهاد یا سرور خاص بوده و با حمله مهاجم به منبع اطلاعات (نقطه شکست واحد)، دادهها به خطر میافتند.
اما در سیستم غیرمتمرکز بلاکچین، اطلاعات در یک منبع خاص ذخیره نشده و امکان تحتتاثیر قراردادن میلیونها نود در سراسر جهان وجود ندارد؛ پس سرقت یا تغییر دادن اطلاعات ممکن نیست.
مکانیزم اجماع
برای تایید اطلاعات و اضافه کردن بلاک جدید، موافقت تمام نودها ضروری است؛ برای مثال در مکانیزم PoW ماینرها برای ساخت بلاک جدید مسائل ریاضی پیچیده حل میکنند؛ این کار زمانبر است اما حمله به شبکه را بسیار پر هزینه میکند.
در مکانیزم PoS نودها بر اساس میزان پول استیک شده اعتبار میگیرند و درصورت تغییر اطلاعات، شخص نود اعتبار از دست داده و باعث ازبین رفتن سهامش میشود.
نحوه عملکرد بلاکچین
برای ثبت، تایید و اجرای تراکنش در بستر بلاکچین، تایید نودها ضروری است. کاربر تراکنش را با کلید خصوصی خود امضا و به "استخر تراکنشهای تایید نشده" ارسال میکند. امضای تراکنش با کلید خصوصی، منجر به تشخیص مالک واقعی تراکنش شده و با کلید عمومی، صحت امضا توسط نودها بررسی میشود.
سپس ماینرها و اعتبارسنجها با بررسی صحت امضا و موجودی کیف پول، تراکنش را تایید و (معمولا) با اولویت تراکنشهایی که کارمزد بالاتری دارند، آنها را به بلاک جدید اضافه میکنند.
بلاک با هش و سایر اطلاعات لازم تولید میشود؛ همچنین در مکانیزمهای PoW ماینرها برای ساخت بلاک باید معادلات پیچیده ریاضی حل کنند.
مراحل تولید بلاک جدید و تایید تراکنش:
- جمعآوری دادههای تراکنش: نودهای شبکه دادههای ارسال شده توسط کاربران را جمعآوری میکنند. اینجا هر تراکنش یا داده باید اعتبارسنجی شود؛ در اعتبارسنجی موجودی کافی کیف پول و امضای دیجیتال (کلید خصوصی مربوط به تراکنش) بررسی میشود؛
- انتخاب تراکنش توسط ماینر: ماینرها تعدادی از تراکنشها را برای قراردادن در بلاک جدید انتخاب میکنند. در این مرحله معمولا تراکنشهایی با کارمزد بالاتر، انتخاب میشوند؛
- ارسال تراکنش به نودها: بلاک ایجاد شده توسط نودها بررسی میشود؛ در این مرحله هر نود، بهصورت مستقل دادهها را بررسی میکند.
- تایید نودها و اضافه شدن بلاک: پس از تایید نودها، بلاک مربوطه به شبکه اضافه شده و تراکنش نهایی میشود
شبکه بلاکچین اطلاعات در چه صنایعی کاربرد دارد؟
بلاکچین اغلب به کاربرد آن در صنعت ارزهای دیجیتال شناخته میشود؛ اما شبکه بلاکچین با توجه به ویژگیهای منحصربهفردش میتواند در هر زمینهای که نیاز به ذخیرهسازی امن دادهها وجود دارد، استفاده شود.

برخی کاربردهای بلاکچین در صنایع مختلف:
- صنعت مالی و بانک داری: در صنعت بانکداری با وجود همکاری ریپل، سرعت تراکنشهای بینالمللی بشدت افزایش پیدا کرده است؛ همچنین با استفاده از بلاکچین، امکان وام دهی غیرمتمرکز فراهم میشود؛
- صنعت ارزهای دیجیتال: بلاکچین زیرساخت اصلی تراکنشهای ارز دیجیتال بوده و معاملات کریپتویی در این فضا ذخیره میشوند؛
- زنجیره تامین: با استفاده از بلاکچین در زنجیره تامین، امکان ردیابی محصول از تولید تا مصرف وجود دارد. برای مثال، شرکت IBM Food Trust از بلاکچین برای ردیابی محصولات غذایی استفاده میکند؛
- پزشکی: در برخی از بیمارستانها برای ذخیره و اشتراک گذاری امن پروندههای پزشکی بیماران، از بلاکچین استفاده میشود؛
- خدمات دولتی: رای گیری الکترونیکی مطمئن بدون ایجاد تقلب، ثبت زمین و املاک شهروندان و مدیریت شناسه دیجیتال (پاسپورتهای غیرقابل جعل)؛
- هنر و مالکیت معنوی: در صنعت ان اف تیها، مالکیت آثار در بلاکچین ثبت شده و مالک اثر بدون مراجعه به وکیل، میتواند حق اختراع و کپی رایت داشته باشد.
مکانیزم اجماع در بلاکچین
مکانیزم اجماع تعیین میکند که تایید اطلاعات در بلاکچین با چه فرایندی انجام میشود. در هر مکانیزم، نودها باید از طریق روشهای مختلف به اجماع برسند تا اطلاعات را تایید کنند؛ برای مثال در POW، این فرایند از طریق خرید سخت افزار و حل محاسبات ریاضی انجام میشود.
مکانیزمهای اجماع از نظر مصرف انرژی، میزان تمرکز زدایی، امنیت، مقیاسپذیری و پاداش نودها تفاوت دارند؛ مثلا POW امنیت بسیار بالایی دارد، اما در برخی موارد تایید اطلاعات (مقیاسپذیری) کندتر از سایر مکانیزمها است.

در ادامه، انواع مکانیزم اجماع بلاکچین را بررسی میکنیم:
- اثبات کار (PoW): ماینرها برای ساخت بلاک با حل مسائل ریاضی (هشینگ) رقابت میکنند. این مکانیزم نیاز به خرید سخت افزار پر هزینه دارد؛ امنیت گواه کار بسیار بالا است، اما مقیاسپذیری پایین و مصرف انرژی بالا از معایب آن هستند؛
- اثبات سهام (PoS): اعتبارسنجها براساس میزان سهام استیک شده انتخاب میشوند. مصرف انرژی کمتر و مقیاسپذیری بالاتر، مزایای PoS دربرابر PoW هستند؛
- اثبات سهام واگذار شده (DPoS): کاربران برای تایید تراکنش، به نمایندگان رای میدهند؛ این مکانیزم ترکیب دموکراسی و غیرمتمرکز سازی است؛ البته امکان تبانی در رای گیری معایب DPoS است؛
- اثبات اختیار (PoA): در این مکانیزم فقط نودهای تایید شده امکان تایید اطلاعات را دارند؛ مقیاسپذیری آن بسیار بالا بوده و بیشتر برای کسب و کارها و بلاکچبنهای خصوصی کاربرد دارد؛
- اثبات تاریخچه (PoH): برخلاف PoW/PoS که نیاز به تایید نودها دارد، در PoH تراکنشها براساس «تاریخچه زماندار» (تایماستمپهای هششده و تغییرناپذیر) اعتبارسنجی میشوند؛
- اثبات فضای ذخیره سازی (PoSpace): کاربران فضای ذخیره سازی خود را در اختیار شبکه قرار میدهند و حق تایید اطلاعات را دارند؛ مصرف انرژی پایین از مزایای PoSpace است؛
- اثبات سوزاندن (PoB): کاربران با سوزاندن سکههای خود، حق استخراج دریافت میکنند. کاهش عرضه سکه و افزایش ارزش آن، منطق PoB است اما اتلاف منابع، از معایب این مکانیزم محسوب میشود؛
- تحمل خطای بیزانسی (BFT): در این مکانیزم، تراکنشها با رایگیری نودها تایید میشوند و نیاز به موافقت حداقل دو سوم آنها دارد. این سیستم حتی در حضور نودهای مخرب نیز کار میکند و بیشتر برای شبکههایی با تعداد نودهای محدود و قابل اعتماد مناسب است.
انواع شبکههای بلاکچین
شبکههای بلاکچین باتوجه به کاربرد و ویژگی باهم تفاوت دارند. برای مثال بلاکچین عمومی غیرمتمرکز بوده و اطلاعات بهصورت عمومی و شفاف در دسترس هستند؛ در بلاکچین عمومی هر فردی میتواند نود شود و مناسب رمز ارزهایی مانند بیت کوین است.
از طرفی اطلاعات در شبکه بلاکچین خصوصی فقط در دسترس افراد خاص بوده و فقط افراد تعیینشده میتوانند نود باشند؛ این نوع بلاکچین مناسب کسب و کارها است. در ادامه به انواع بلاکچین و کاربرد و ویژگی آنها میپردازیم.
بلاکچینهای عمومی
بلاکچینهای عمومی غیرمتمرکز هستند و در آنها هرکسی بدون نیاز به مجوز میتواند تراکنش انجام دهد یا نود شود؛ دادهها در بلاکچین عمومی برای همه قابل مشاهده هستند و شفافیت بالایی دارند. همچنین، اطلاعات تغییرناپذیر هستند.
بلاکچینهای عمومی دربرابر سانسور و حملات مقاوم هستند و امنیت بسیار بالایی دارند. علاوه بر آن، در استفاده از بلاکچین عمومی کاربر نیاز به اعتماد و واسطه ندارد.
این نوع شبکهها در بیت کوین و اتریوم استفاده شده و بهطور گستردهای پذیرفته شدهاند.
بلاکچینهای خصوصی
این موارد برخلاف بلاکچینهای عمومی، متمرکز هستند، توسط یک سازمان کنترل شده و استفاده از آن نیاز به مجوز دارد. در بلاکچین خصوصی فقط نودهای از پیش تعیین شده مجاز به تایید تراکنش هستند و تراکنشها بسیار سریع تایید و اجرا میشوند.
سرعت بالای بلاکچین خصوصی در برابر عمومی، به دلیل عدم وجود نودهای متعدد و حذف رقابت استخراج است.
بلاکچین کنسرسیومی
این بلاکچینها توسط چندین سازمان کنترل شده و ترکیبی از رویکردهای غیرمتمرکز و کنترل سازمانی را پیش میگیرند.
نودها تنها شامل افراد از پیش تعیین شده هستند و دسترسی به دادهها نیز در بعضی از موارد عمومی و در برخی دیگر، فقط مختص به افراد مشخص است.
کاربرد بلاکچین کنسرسیومی:
- کاربرد در بانکهای بینالمللی: بانک بینالمللی RippleNet از بلاکچین کنسرسیومی استفاده میکند و ترکنشهایی که در سیستم انتقال وجه سنتی Swift چندین روز طول میکشند، در این بانک در چند ثانیه تایید و اجرا میشوند؛
- کاربرد در زنجیره تامین: در زنجیره تامین، با هدف ردیابی کالا از مبدا تا مقصد، از بلاکچین کنسرسیومی استفاده میشود.
بلاکچینهای لایهای
در بلاکچینهای لایهای، برای بهینه سازی مقیاسپذیری یا کاربردهای دیگر، از لایه دوم استفاده میشود. برای مثال، شبکه لایتنینگ یک راه حل لایه 2 بوده که سرعت تراکنشها در آن بالاتر از لایه 1 بیت کوین است.
بلاکچینهای هیبریدی
بلاکچین هیبریدی دولایهای بوده و اطلاعات عمومی و خصوصی در لایه مربوط به خود طبقه بندی میشوند.
در بلاکچین هیبریدی کاربر تراکنش را در لایه خصوصی انجام میدهد و دادههای ضروری آن، برای حفظ شفافیت در لایه عمومی مشخص است؛ همچنین، تایید تراکنش توسط نودهای مجاز انجام میشود.
مقایسه انواع بلاکچینها
ویژگی | بلاکچین عمومی | بلاکچین خصوصی | بلاکچین کنسرسیومی | بلاکچین هیبریدی |
دسترسی | تمامی کاربران | فقط اعضای مجاز | سازمانهای معتبر | دسترسی خصوصی و عمومی |
نوع تمرکز | غیرمتمرکز | متمرکز | نیمه متمرکز | قابل تنظیم |
مکانیزم اجماع | PoW, PoS, DPoS | PoA, PBFT | PBFT, Raft | ترکیبی |
سرعت تراکنش | پایین | بالا | بسیار بالا | متوسط |
حریم خصوصی | دادههای عمومی | دادههای محرمانه | فقط برای اعضا | ترکیبی و قابل تنظیم |
مقیاسپذیری | محدود | بالا | بالا | خوب |
نکته: مکانیزم اجماع ترکیبی "Hybrid Consensus" یعنی استفاده از چند مکانیزم اجماع در بلاکچین و ترکیب مزایای آنها، مثلا ترکیب PoW و PoS سرعت و امنیت را به همراه دارد؛ در ترکیب این دو مکانیزم، از PoW برای ساخت بلاک و PoS برای تایید نهایی استفاده میشود.
جمعبندی
بلاکچین یک دیتابیس است که امکان ذخیره غیرقابل تغییر و غیرمتمرکز اطلاعات را فراهم میکند؛ باتوجه به ویژگیهای گسترده بلاکچین، انواع مختلفی از شبکههای بلاکچین وجود دارند که بسته به مزایا، معایب و کاربرد، متفاوت هستند.
بلاکچین عمومی به دلیل امنیت و شفافیت بالا، در ارزهای دیجیتال (مثلا شبکه بلاکچین بیت کوین و اتریوم) استفاده میشود. از طرفی در بلاکچین خصوصی، فقط نودهای تایید شده امکان تایید تراکنشها را دارند؛ این نوع بلاکچین مناسب سازمانها است.
در شبکههای بلاکچینی باتوجه به کاربرد و نوع شبکه، مکانیزمهای اجماع متنوعی برای چگونگی تایید تراکنشها وجود دارند؛ برای مثال مکانیزم PoW با وجود امنیت بالا و ایجاد رقابت میان نودها، دارای مقیاسپذیری پایین و مصرف انرژی چشمگیر است.