صرافی‌ها در بازار کریپتوکارنسی ، به دو دسته متمرکز (CEX) و غیر متمرکز (DEX) تقسیم می‌شوند؛ در حال حاضر صرافیهای متمرکز، سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص داده‌اند.
این دسته از صرافی‌ها از نظر سرعت و رابط کاربری شرایط مطلوبی برای معاملهگران ایجاد می‌کنند، اما معامله در صرافی متمرکز ارز دیجیتال ریسک‌هایی مانند هک شدن یا حریم خصوصی کمتر (در مقایسه با صرافیهای غیرمتمرکز) را به همراه دارد.
صرافی متمرکز (Cex) چیست؟
صرافی متمرکز (CEX) پلتفرمی است که به عنوان واسطه، امکان خرید و فروش رمزارزها را فراهم میکند. صرافی متمرکز کنترل دارایی معاملهگران را به عهده گرفته و معاملات را مدیریت میکند. همچنین، در اکثر صرافیهای متمرکز احراز هویت (KYC) الزامی است، چرا که نظارت چشمگیری از سوی نهادهای قانونگذاری روی این پلتفرمها وجود دارد تا از سوءاستفاده‌های امنیتی جلوگیری شود.
ویژگی‌های کلیدی صرافی متمرکز ارز دیجیتال
این دسته از صرافی‌ها با استفاده از ویژگی‌هایی مانند موتور معاملاتی و سیستم مدیریت کاربران، سعی در افزایش سرعت معاملات و امنیت دارایی کاربران دارند.
موتور معاملاتی
موتور معاملاتی در صرافی غیر متمرکز (CEX)، وظیفه انجام سفارش‌های خرید و فروش را بر عهده دارد. این موتور با کمترین تاخیر ممکن، بهترین قیمت را برای معامله محاسبه کرده و معامله را اجرا میکند.
سیستم مدیریت کاربران
این سیستم شامل فرآیندهایی مانند ثبت نام، احراز هویت و تایید امنیتی است؛ قابلیت‌هایی مانند احراز هویت دو مرحلهای (2FA)، ورود بیومتریک (اثر انگشت) و امکان بازیابی حساب، منجر به افزایش امنیت دارایی کاربران می‌شوند.
استفاده همزمان از کیف پول سرد و گرم
در بیشتر صرافیهای متمرکز ارز دیجیتال، برای نگهداری دارایی کاربران، از کیف پول سرد و گرم به صورت همزمان استفاده میشود؛ کیف پول سرد به دلیل آفلاین بودن، امنیت بالایی دارد و برای نگهداری سرمایه استفاده میشود؛ در مقابل، کیف پول گرم برای فراهم کردن امکان واریز و برداشت رمزارز با بیشترین سرعت ممکن کاربرد دارد.
پشتیبانی از درگاه‌های پرداخت
صرافیهای متمرکز (CEX) از روش‌های مختلف پرداخت مانند کارت بانکی، حواله بانکی و درگاه‌های پرداخت پشتیبانی می‌کنند. این موارد امکان خرید رمز ارز با پول فیات ازجمله دلار، یورو، پوند و ... را فراهم میکند.
انطباق قانونی با محدوده قضایی در حال فعالیت
صرافیهای متمرکز (CEX) باید تحت نظارت مراجع قانونی فعالیت خود را انجام دهند؛ فرآیندهایی مانند احراز هویت (KYC)، اعمال قوانین فضد پولشویی (AML) و نظارت کامل بر تمام تراکنش‌ها، جزو مواردی هستند که صرافیهای غیرمتمرکز باید آنها را رعایت کنند.
مزایای صرافی متمرکز (CEX)
صرافیهای متمرکز، به دلیل ساختار متمرکز خود، امکان فراهم کردن مزایایی همچون نقدشوندگی بالا و رابط کاربری ساده را دارند.
نقدشوندگی بالا
صرافیهای متمرکز ارز دیجیتال به دلیل تعداد بالای کاربران، سرمایه مناسبی برای ایجاد نقدشوندگی بالا در اختیار دارند. این ویژگی، امکان معامله سریع با قیمت‌های پایدار را فراهم میکند.
رابط کاربری آسان
صرافیهای متمرکز، طراحی کاربرپسند و ساده‌ای دارند؛ همچنین، با ارائه آموزش‌های مختلف، کار کردن با پلتفرم را تسهیل می‌کنند.
علاوه‌بر موارد بالا، این دسته از صرافی‌ها با ارائه خدماتی مانند اپلیکیشن موبایل یا امکان اتصال به نمودارهای معاملاتی پرکاربرد مانند تریدینگ ویو (Tradingview)، استفاده از پلتفرم معاملاتی را تسهیل می‌کنند.
پشتیبانی
با وجود رابط کاربری ساده و قابل فهم و همچنین منابع آموزشی که صرافی متمرکز در اختیار کاربران قرار می‌دهد، همیشه سوالاتی برای معاملهگران درخصوص نحوه معامله ایجاد میشود.
در اکثر صرافیهای متمرکز، خدمات پشتیبانی به صورت آنلاین و 24 ساعت در هفت روز هفته ارائه میشود.
خدمات متنوع مالی
با گذشت زمان، صرافیهای متمرکز خدماتی افزون‌بر خرید و فروش ارزهای دیجیتال، همچون معاملات مارجین، استیکینگ، معاملات فیوچرز و وام‌دهی را ارائه دادند. این دسته از خدمات باعث ایجاد تنوع در سبد سرمایه‌گذاری می‌شوند.
معایب صرافی متمرکز (Cex)
صرافیهای متمرکز برخلاف ماهیت بلاکچین [تمرکز زدایی از سیستم‌های مالی] فعالیت می‌کنند؛ این موضوع باعث ایجاد معایبی شده که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
ریسک هک
امکان انجام حملات سایبری به سیستم فنی صرافیهای متمرکز وجود دارد. حتی صرافیهای مطرح این بازار هم از این موضوع مستثنی نیستند؛ به عنوان مثال، بزرگ‌ترین حمله سایبری به صرافیهای متمرکز، مربوط به هک صرافی مت گاکس (MT. GOX) است که طی آن 480 میلیون دلار بیت کوین دزدیده شد.
دسترسی کامل به دارایی کاربران
صاحب صرافیهای متمرکز به کلیدهای خصوصی و دارایی کاربران دسترسی کامل دارند؛ این موضوع به آنها اجازه می‌دهد تا در شرایط مختلف، امکان مسدود سازی حساب، جابه‌جایی و تغییر در موجودی کاربران را داشته باشند.
کارمزد بالا
اکثر خدمات صرافی متمرکز (CEX)، شامل هزینه‌هایی میشود که به صورت کارمزد یا هزینه‌های پنهان از موجودی کاربر کسر میشود.
در شرایط مختلف، مقدار این هزینه‌ها متغیر است و احتمال تغییر آنها (به‌ویژه در شرایط پیک بازار) وجود دارد.
نحوه کار صرافی متمرکز ارز دیجیتال
صرافی متمرکز وظیفه تطبیق سفارشات و انجام تعهدات بین خریدار و فروشنده را بر عهده می‌گیرد. این فر‌آیند از طریق ثبت سفارشات در دفتر سفارش (Order Book) آغاز میشود و در نهایت با پرداخت به خریدار و فروشنده به اتمام می‌رسد.
صرافی متمرکز با کاربران زیاد و حجم معاملات بالا، نقدشوندگی مناسبی برای انجام معاملات فراهم میکند. سفارشات کاربران در صرافی غیرمتمرکز به دو دسته تقسیم میشود:
- سفارش محدود: معامله در قیمت مشخصی که کاربر تعیین کرده است؛
- سفارش بازار: معامله در قیمت لحظه‌ای بازار که با سرعت بالا انجام میشود.
دیگر تعهد صرافی غیرمتمرکز، فراهم کردن امنیت مناسب برای انجام معاملات است؛ این مورد با احراز هویت دومرحله‌ای (2FA)، رمزنگاری اطلاعات و نگهداری دارایی‌ها در کیف پول سرد فراهم میشود.
تفاوت صرافی متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX)
صرافی غیرمتمرکز (DEX)، برخلاف صرافی متمرکز (CEX) و از سوی یک نهاد واحد اداره نمی‌شود؛ تمام فعالیت‌ها در این نوع از صرافی ارز دیجیتال، توسط قراردادهای هوشمند (Smart Contract) و در فضای بلاکچین انجام میشود.
مقایسه صرافی متمرکز (CEX) و صرافی غیرمتمرکز (DEX):
معیار مقایسه | صرافی غیرمتمرکز (DEX) | صرافی متمرکز (CEX) |
مدیریت و کنترل | کنترل توسط قرارداد هوشمند بدون نهاد واحد | مدیریت توسط شرکت یا نهاد واحد |
امنیت | نگهداری دارایی در ولت شخصی و ریسک فنی قرارداد هوشمند | نگهداری دارایی در صرافی و ریسک هک |
نقدشوندگی | محدودتر، مناسب معاملات با حجمم متوسط | بالا، مناسب معاملات با حجم زیاد |
سرعت | وابسته به سرعت بلاکچین | اجرای آنی سفارشات |
حریم خصوصی | ناشناس و بدون نیاز به ثبت اطلاعات شخصی | نیاز به احراز هویت |
راهنمای انتخاب صرافی متمرکز ارز دیجیتال
برای انتخاب صحیح از میان صرافیهای متمرکز، بررسی فاکتورهایی مانند امنیت، کارمزد، تنوع دارایی، رابط کاربری و نقدشوندگی لازم است.
امنیت صرافی
برای بررسی امنیت صرافی متمرکز، لازم است تا فاکتورهای زیر مورد بررسی قرار بگیرند:
- فعال بودن احراز هویت دو مرحلهای (2FA)؛
- نگهداری دارایی کاربران در کیف پول سرد (Cold Wallet)؛
- رمزنگاری اطلاعات؛
- رعایت قوانین محدوده قضایی فعالیت.
هزینه انجام فعالیت
علاوه بر کارمزد معاملات، اکثر صرافیهای متمرکز هزینه‌های متفاوتی را برای ارائه خدمات دریافت می‌کنند؛ این هزینه‌ها در قالب اختلافات قیمت، هزینه واریز و برداشت به صرافی و اسلیپیج از حساب کاربر کسر میشود.
تنوع رمزارزها و شبکه‌های انتقال
پیش از ثبت‌نام و شروع فعالیت در صرافی متمرکز، باید ارزها و شبکه‌های پشتیبانی‌شده برای انتقال آنها، مورد بررسی قرار بگیرد.
در برخی مواقع، امکان معامله ارز مورد نظر در صرافی مهیا شده است اما شبکه‌ای برای انتقال آن ارز هنوز اضافه نشده و تنها در همان صرافی، امکان نگهداری آن وجود دارد.
معرفی برترین صرافیهای متمرکز خارجی
صرافیهای متمرکز زیادی در حال حاضر در بازار ارزهای دیجیتال فعال هستند؛ صرافی‌هایی که در ادامه معرفی شده‌اند، حجم معاملات و تعداد کاربران بیشتری نسبت به باقی صرافی‌ها دارند.
صرافی بایننس (Binance)
صرافی بایننس از صرافیهای متمرکز نسبتا قدیمی (تاسیس در 2017) است. این صرافی در 18 حوزه قضایی مختلف در سراسر دنیا ثبت شده و خدمات خود را به بیش از 150 کشور جهان ارائه می‌دهد.
این صرافی با ارائه معاملات اسپات، فیوچرز و مارجین برای بیش‌از 150 رمزارز مختلف، از تنوع خدمات بالایی برخوردار است.
صرافی بای‌بیت (Bybit)
صرافی بای‌بیت دارای 12 سطح کاربری متفاوت است تا با کنترل رفتار کاربران نسبت به نحوه فعالیت، امنیت بیشتری فراهم کند.
همچنین، این صرافی خدمات متنوعی مانند وام رمزارز (Crypto Loan)، دستیار معاملاتی هوش مصنوعی (TradeGPT) و کارت‌های رمزارزی (Crypto Cards) را ارائه می‌دهد.
صرافی کوین‌بیس (Coinbase)
کوین‌بیس از معدود صرافیهای ارز دیجیتالی است که در بورس نزدک (NASDAQ) ثبت شده است و تحت نظارت نهادهایی همچون کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC)، شبکه اجرای جرائم مالی (FinCEN) و بانک مرکزی ایرلند فعالیت میکند.
این صرافی آمریکایی، خدماتی همچون استیکینگ، کپی تریدینگ و پشتیبانی شبانه روزی را ارائه داده و امکان معامله بیش از11750 ارز را فراهم کرده است.
صرافی آپ‌بیت (Upbit)
صرافی آپ‌بیت بزرگ‌ترین صرافی کره جنوبی است که موفق شده تا امتیاز اعتماد 100 از 100 را در وب‌سایت معتبر ScamAdviser.com کسب کند. احراز هویت در این صرافی به صورت مرحلهای انجام شده تا به حفظ امنیت پلتفرم معاملاتی کمک کند.
صرافی بیت‌گت (Bitget)
صرافی بیت‌گت با بیش از 45 میلیون کاربر در سطح جهانی، حجم معاملات مناسبی ارائه می‌دهد. همچنین، این صرافی سنگاپوری ساختار کارمزد شفافی دارد و امکان معامله بیش از 700 ارز با اهرم 1:125 را فراهم کرده است.
صرافی مکسی (MEXC)
صرافی مکسی تنوع دارایی بالایی را با بیش از 2800 رمزارز لیست شده ارائه می‌دهد؛ این صرافی در بازار فیوچرز کارمزد سفارش‌گذاری (Maker) را صفر تعیین کرده است.
مکسی رابط کاربری ساده‌ای ارائه می‌دهد تا امکان معامله را برای تریدرهای حرفه‌ای و مبتدی فراهم کند.
جمع‌بندی
صرافیهای متمرکز ارزدیجیتال، با ایجاد فاکتورهای مختلفی مانند نقدشوندگی بالا، سرعت تراکنش‌ها، امنیت، پشتیبانی کاربران و ... درصد بالایی از معاملات بازار ارزهای دیجیتال را به خود اختصاص داده‌اند.
اکثر صرافیهای متمرکز (CEX) با ارائه خدمات متوع مالی مانند پلتفرم وام‌دهی، بازار NFT، اهرم بالا در بازار فیوچرز و ... باعث ایجاد تنوع در پرتفوی (سبد سرمایه‌گذاری) کاربران شده‌اند.
استفاده از صرافی متمرکز، دارای خطراتی مانند ریسک هک، مسدود سازی دارایی توسط نهاد مدیریتی صرافی، اعمال هزینه‌های پنهان بر تراکنش و ... است؛ انتخاب درست صرافی غیرمتمرکز با رعایت فاکتورهایی مانند بررسی امنیت، کارمزد و ...، این خطرات را کاهش می‌دهد.
