توکنهای NFT منحصربه‌فرد و غیرقابل تعویض و با هدف ایجاد مالکیت بر داراییهای دیجیتال طراحی شدند.
خاص، منحصربه‌فرد و غیرقابل جایگزینی، از ویژگیهای NFTها است؛ با تولید، سرمایهگذاری، کسب حق امتیاز و بازی های بلاکچینی، می‌توان از این دسته نسبتا جدید توکن‌ها به درآمد رسید.
NFT چیست؟
توکن NFT (Non-Fungible Token) یک نوع دارایی دیجیتالی مبتنی بر بلاکچین است؛ توکنهای NFT منحصربه‌فرد و غیرقابل تعویض (معامله) هستند و برخلاف سایر ارزهای دیجیتال قابل معامله (مثل بیت کوین، اتریوم و..)، ارزش آنها براساس ویژگی‌ها تعیین می‌شود.
نکته: ویژگیهای NFT می‌تواند اثر هنری خاص یک هنرمند، قابلیت منحصربه‌فرد در یک بازی بلاکچینی و.. باشد.
تفاوت NFT با توکنهای قابل معامله
توکنهای ان اف تی و توکنهای قابل تعویض (Fungible Tokens)، در ساختار و کاربرد با یکدیگر تفاوت دارند؛ تفاوت توکن NFT و توکنهای قابل تعویض:
پارامترها | NFT | توکنهای قابل تعویض |
قابلیت جایگزینی | غیرقابل جایگزین | قابل جایگزین |
ارزش‌گذاری | تفاوت در ارزش‌گذاری هر توکن براساس ویژگیهای خاص خود | ارزش یکسان برای هر توکن (مثلا ارزش هر بیت کوین با بیت کوین دیگر مساوی است) |
تقسیم‌پذیری | غیرقابل تقسیم به واحدهای کوچک‌تر | قابل تقسیم به واحدهای کوچک‌تر |
کاربرد اصلی | مالکیت دارایی دیجیتال منحصربه‌فرد (مثل اثر هنری، آیتم بازی‌ها و..) | پول دیجیتال، توکنهای حاکمیتی |
روش خرید و فروش | بازارهای NFT | صرافی‌های ارز دیجیتال |
مالکیت | شناسه منحصربه‌فرد در بلاکچین | بیان مالکیت با مقدار توکن |
توکنهای غیرقابل تعویض چه ویژگیهایی دارند؟
توکنهای NFT چندین ویژگی منحصربه‌فرد دارند که آنها را از سایر ارزهای دیجیتال متمایز میکند:
- یگانگی و خاص بودن: هر NFT شناسه خاص خود را دارد. حتی اگر دو ان اف تی از یک مجموعه باشند، هرکدام با شناسه مخصوص خود فروخته می‌شوند؛ این ویژگی هر NFT را به یک دارایی خاص تبدیل میکند؛
- غیرقابل معامله: NFTها برخلاف ارزهای دیجیتال، غیرقابل معامله و جایگزینی هستند؛
- مالکیت: مالکیت توکنهای NFT در بلاکچین ثبت می‌شود؛ این مالکیت قابل تغییر یا جعل نیست و به عنوان روشی برای اثبات دارایی استفاده می‌شود؛
- برنامهپذیری: با استفاده از قراردادهای هوشمند، می‌توان NFTها را برنامه‌ریزی کرد تا ویژگی خاصی داشته باشند؛ برای مثال در برخی بازی‌های بلاکچینی، اگر بازیکن یک آیتم را برای مدتی در کیف پول خود نگه دارد، ممکن است امتیاز ویژه‌ای دریافت کند؛
- قابلیت حق امتیاز: هنرمندان و سازندگان اثر می‌توانند از فروش مجدد NFTها، درصدی را به عنوان حق امتیاز دریافت کنند؛ مثلا اگر هنرمندی یک ان اف تی را بفروشد و خریدار بعدی هم آن‌را به فروش برساند، هنرمند می‌تواند 10 درصد از مبلغ را دریافت کند.
تاریخچه NFTها
NFTها تاریخچه نسبتا جدیدی دارند و از جمله محصولاتی هستند که با پیشرفت فناوری بلاکچین ایجاد شدند.
ایده سکه‌های رنگی در 2012
اولین ایده مربوط به NFT در سال 2012 توسط یونی آسیا “Yoni Assia” کارآفرین و بنیان‌گذار شبکه اجتماعی eToro، تحت عنوان “Colored Coins” مطرح شد.
ایده سکه‌های رنگی بر بستر بلاکچین بیت کوین مطرح شد و هدف آن، ایجاد توکن‌هایی با قابلیت مالکیت دیجیتالی بود؛ اما پروژه یونی آسیا به دلیل محدودیت‌های بلاکچین بیت کوین، شکست خورد.
نکته: این پروژه در سال 2021 پس از گسترش محبوبیت NFTها، با قیمت 1.47 میلیون دلار فروخته شد!
ظهور استاندارد NFT و اولین پروژه‌ها در 2017
سال 2017 را می‌توان نقطه عطف NFTها دانست چرا که در این سال، اولین پروژه‌ها راه‌اندازی شدند.
پروژه CryptoPunks
دو توسعه‌دهنده با نام‌های جان واتکنیسون “John Watkinson” و مت هال “Matt Hall” مجموعه‌ای شامل 10 هزار کاراکتر پیکسلی منحصربه‌فرد را روی شبکه اتریوم ایجاد کردند، این پروژه به عنوان یکی از اولین نمونه‌های NFT شناخته می‌شود.
پروژه CryptoKitties
کریپتوکیتیز یک بازی بلاکچینی بود که کاربران در آن گربه‌های دیجیتالی را خرید و فروش کرده و پرورش می‌دادند. مردم در این بازی بیشتر از قبل با NFTها آشنا شدند که منجر به شلوغی شدید شبکه اتریوم شد!
انفجار NFTها در 2021
در سال 2021 و مصادف با سیکل صعودی هاوینگ بیت کوین، بحران قرنطینه کرونا و ورود شدید نقدینگی به دنیای ارزهای دیجیتال، بازار NFTها نیز رشد چشمگیری را تجربه کرد؛ پروژه‌های بسیاری ایجاد شدند و ان اف تیها با قیمت‌های نجومی معامله می‌شدند! برخی از ترندترین پروژه‌های NFT در آن زمان عبارتند از:
- پروژه Beeple و ثبت رکورد: در مارس 2021، هنرمند دیجیتالی مایک وینکلمن "Mike Winkelmann" “The First 5000 days” را به قیمت 69.3 میلیون دلار فروخت و رکورد جدیدی ثبت کرد؛
- میمون‌های BAYC: پروژه BAYC شامل میمون‌های کارتونی کلکسیونی بود که با استقبال هنرمندان مشهور مثل امینم، اسنوپ داگ، جاستین بیبر و.. همراه شد؛
- ورود شرکت‌های معروف: شرکت‌های مشهور مثل آدیداس، نایکی و کوکاکولا نیز در دنیای NFTها محصولات دیجیتالی خود را عرضه کردند.
چگونه NFT بسازیم؟ راهنمای گام‌به‌گام!
ساخت NFT شامل چندین مرحله (انتخاب بلاکچین تا فروش در بازارهای NFT) است؛ آموزش ساخت توکن NFT:
- انتخاب شبکه بلاکچین: ابتدا باید یک شبکه بلاکچین را برای ساخت NFT انتخاب کرد, شبکه‌های اتریوم، سولانا، بایننس، تزوس و پالیگان، رایج ترین شبکه‌ها برای ساخت NFT هستند؛
- ایجاد کیف پول: برای تعامل با بلاکچین و ذخیره NFTها به کیف پول دیجیتال نیاز است؛ متامسک، فانتوم و تراست ولت از رایج ترین کیف پول‌ها هستند؛
- پرداخت کارمزد: جهت پرداخت کارمزد تراکنش‌ها، بسته به نوع شبکه انتخاب شده، باید مقداری ارز دیجیتال، خریداری شده و به کیف پول انتقال یابد؛
- انتخاب بازار: برای ساخت NFT و فروش آن، نیاز است که یک بازار انتخاب شود. رایج ترین بازارها برای ساخت و فروش NFT:
- اوپن سی " OpenSea"
- راریبل " Rarible"
- فاندیشن " Foundation"
- مجیک ایدن "Magic Eden"
- ساخت و مینت NFT: اصطلاح مینت کردن به معنای ثبت یک NFT روی بلاکچین است. برای ساخت NFT ابتدا باید پلتفرم را به کیف پول متصل کرده و پس از آن مراحل ساخت NFT را طی کنید؛
- انتخاب گزینه Create: انتخاب گزینه Create و آپلود فایل (تصویر، ویدئو، موسیقی یا مدل سه بعدی)؛
- مشخص کردن نام و توضیحات NFT؛
- انتخاب بلاکچین موردنظر و ساخت توکن؛
- قیمت‌گذاری و فروش: پس از ساخت NFT، با کلیک بر گزینه Sell، انتخاب قیمت و نوع فروش (مزایده یا قیمت ثابت)، می‌توان NFT را فروخت؛
- تبلیغات و فروش: پس از انتشار NFT برای یافتن مشتری، به تبلیغات در شبکه اجتماعی نیاز است.
جمع‌بندی
NFTها توکنهای غیرقابل جایگزینی (خاص) هستند که به دلیل ماهیت، امکان مالکیت داراییهای دیجیتالی خاص را فراهم میکنند؛ به لطف NFTها، هنرمندان و خالقان آثار منحصربه‌فرد می‌توانند با فروش آثار خود در قالب توکنهای غیرقابل تعویض، درآمد کسب کنند.
سرمایهگذاری در NFTها یا شرکت در بازی‌های بلاکچینی، راههای دیگری برای کسب درآمد از این بازار نوپا هستند؛ البته برای کسب درآمد از NFTها توجه به روند کلی بازار ارزهای دیجیتال نیز ضروری است و نیاز به دانش تحلیل فاندامنتال دارد.
