پلن معاملاتی مجموعهای از قوانین است که کلیه فعالیتهای معاملهگر را شامل میشوند. نگارش صحیح تریدینگ پلن باعث میشود تا تاثیر احساسات در معاملات کاهش پیدا کرده و در شرایط هیجانی بازار، بهترین تصمیم توسط معاملهگر گرفته شود.
همچنین، با ایجاد قوانینی برای موارد مختلف مدیریت ریسک مانند پوزیشن سایز، باعث پلن معاملاتی فارکس و دیگر بازارها، مدیریت سرمایه را تسهیل میکند.
همچنین، یک پلن حرفهای به معاملهگر کمک میکند تا عملکرد خود را قابل اندازهگیری کرده و مسیر پیشرفت معاملاتی را به صورت مستمر ارزیابی کند.
پلن معاملاتی چارچوبی برای فعالیت معاملهگر ایجاد میکند که منجر به منظم شدن فعالیت شده و امکان بررسی عملکرد را در طولانیمدت فراهم میکند.
پلن معاملاتی چیست؟
پلن معاملاتی یه نقشه راه جامع برای معاملات است که شامل اطلاعات مختلف در مورد اهداف معاملاتی، مدیریت حساب شامل ریسک، سرمایه، احساسات، استراتژی معاملاتی، زمان معامله و ... است.
قوانین این برنامه تمام فعالیتهای معاملهگر را شامل شده و در واقع ساختار فعالیت تریدر در بازار را برنامهریزی میکنند.
اجزای مختلف تریدینگ پلن
یک تریدینگ پلن کامل، کلیه فعالیتهای معاملهگر را پوشش میدهد؛ هرکدام از بخشهای مختلف پلن معاملاتی شامل قوانینی میشوند که در آنها، چارچوب فعالیت معاملهگر شکل میگیرد.
اجزای مختلف تریدینگ پلن:
- هدف فعالیت در بازار: تعیین اهداف معاملاتی و بازدهی مورد انتظار در بازههای زمانی مشخص (روزانه، ماهانه، سالانه و ...)؛
- استراتژی معاملاتی: انتخاب استراتژی معاملاتی، متناسب با مهارت و اهداف معاملاتی؛
- انتخاب بازار مناسب فعالیت: بررسی و انتخاب بازار مناسب برای معاملات با توجه به استراتژی معاملاتی؛
- مدیریت احساسات: تسلط بر احساسات و ایجاد قوانین ثابت برای فعالیت بدون تاثیر احساسات در مواقع پر تنش؛
- زمانبندی: تعیینزمان مناسب برای انجام معاملات؛ به عنوان مثال، معامله فقط در زمان همپوشانی سشن نیویورک و سشن لندن؛
- مدیریت ریسک و سرمایه: تعیین میزان سرمایه مورد معامله و مشخص کردن حداکثر ضرر در هر بازه زمانی مشخص (روزانه، هفتگی و ماهانه)؛
- مانیتورینگ معاملات: به دلیل تنش بالا هنگام معامله، تعیین اقدامات حین معامله، پیش از ورود؛
- نحوه نوشتن ژورنال معاملاتی: تعیین اجزای مهم معامله برای نوشتن ژورنال معاملاتی.
قوانین زمانبندی و فیلتر اخبار
زمانبندی یکی از بخشهای حیاتی هر پلن معاملاتی است. مشخص کردن بازههای زمانی مجاز برای فعالیت، نظم ذهنی ایجاد میکند و از تصمیمگیریهای احساسی در ساعات نامناسب جلوگیری میکند. معامله در زمان انتشار اخبار مهم نیز باید در پلن ممنوع شود تا از نوسانات غیرمنطقی دور بمانیم.
- تنها در سشنهای فعال مانند لندن یا همپوشانی لندن و نیویورک معامله انجام شود؛
- ورود به بازار در 15 دقیقه قبل و بعد از اخبار مهم متوقف گردد؛
- در شرایط نوسانی غیرعادی، حداکثر یک معامله در روز انجام شود.
پرسشنامه شخصیسازی پلن معاملاتی
نوشتن پلن معاملاتی زمانی مؤثر است که متناسب با ویژگیهای شخصی، هدف مالی و سطح تحمل ریسک هر فرد طراحی شود. پیش از شروع نگارش پلن، پاسخ به چند پرسش ساده میتواند مسیر ذهنی مشخصی برای تصمیمگیریها ایجاد کند. این مرحله پایه اصلی ساخت یک سیستم شخصی و منظم است.
- هدف من از ترید چیست و به چه دلیل در بازار فعالیت میکنم؛
- چه میزان ضرر یا افت سرمایه برایم قابل قبول است؛
- در چه ساعاتی بیشترین تمرکز و کارایی را دارم.
قوانین عددی مدیریت ریسک و توقف فعالیت
در هر پلن حرفهای، تعیین حدود عددی برای ریسک و ضرر الزامی است. بدون این قوانین، کنترل هیجان در شرایط زیان دشوار میشود و حساب در معرض خطر قرار میگیرد. محدودسازی ضررها به صورت عددی باعث ایجاد انضباط و ماندگاری در بازار میشود.
- ریسک هر معامله حداکثر 1 درصد از کل سرمایه باشد؛
- در صورت سه ضرر متوالی یا افت 2 درصدی، فعالیت روزانه متوقف شود؛
- نسبت ریسک به ریوارد کمتر از 1 به 2 نباشد.
مزایای استفاده از پلن معاملاتی
نوسانات بازار باعث ایجاد تنش و اضطراب در معاملهگر میشوند؛ با این حال، برخورداری از یک پلن معاملاتی مشخص باعث میشود تا در شرایط مختلف، بهترین تصمیم برای معامله اتخاذ شود.
مزایای داشتن پلن معاملاتی:
- کاهش تاثیر احساسات در معاملات: با استفاده از پلن معاملاتی، آمادگی لازم در برابر اتفاقات مختلف هنگام معامله فراهم شده و تاثیر احساسات در تصمیمات کاهش مییابد؛
- بهبود مدیریت ریسک و سرمایه: با ایجاد قوانین مشخص برای مدیریت حساب و رعایت آن، روند مدیریت حساب بهبود مییابد؛
- افزایش نرخ بازدهی حساب معاملاتی: تنظیم تریدینگ پلن صحیح و رعایت آن، منجر به افزایش نرخ موفقیت استراتژی معاملاتی میشود؛
- ایجاد چارچوب منظم: ایجاد قوانین صحیح برای فعالیت در بازار مالی، چارچوبی برای معاملات ایجاد میکند که ایجاد نظم و تداوم فعالیت را به دنبال دارد؛
- امکان بررسی و بهبود روند معاملاتی در طولانیمدت: فعالیت با رعایت تریدینگ پلن، امکان بررسی عملکرد در طولانیمدت و رفع مشکلات را فراهم میکند؛
- جلوگیری از سردرگمی و تصمیمات هیجانی در بازار: داشتن قوانین مشخص برای شرایط خاص، از سردرگمی در این مواقع و اتخاذ تصمیمات هیجانی منجر به ضرر جلوگیری میکند.
اهمیت استفاده از تریدینگ پلن در معاملات
گاهی اوقات قیمت در بازارهای مختلف بسته به موارد متفاوت دچار نوسانهای شدید میشود. از این رو، معاملهگران مختلف در این شرایط تصمیمات احساسی گرفته و حساب معاملاتی خود را تحت ریسک غیرمنطقی قرار میدهند.
در یک پلن معاملاتی صحیح، برای هریک از این شرایط مختلف تصمیمی گرفته شده که کمترین ریسک و بیشترین بازدهی را برای حساب معاملاتی به دنبال دارد.
همچنین، در یک تریدینگ پلن مناسب، هدف معاملات به صورت کاملا شفاف مشخص شده که این مورد باعث جلوگیری از معامله بیشازحد (Over Trade) میشود.
پرسشهای کلیدی طراحی پلن معاملاتی بر اساس شخصیت
هیچ دو معاملهگری از نظر ذهنیت و رفتار یکسان نیستند. پلن مؤثر باید با ویژگیهای شخصیتی و روانی هر فرد هماهنگ باشد تا در شرایط فشار روانی نیز قابل اجرا باقی بماند. پاسخ به چند پرسش کلیدی به درک بهتر این سازگاری کمک میکند.
- چه نوع ضررهایی بیشترین تأثیر احساسی را روی من دارند؟
- در زمان استرس یا هیجان، معمولاً چه واکنشی نشان میدهم؟
- چطور میتوانم قوانین پلنم را طوری بنویسم که با عادات شخصیام همخوان باشد؟
در مقاله آموزش ساخت پلن معاملاتی سایت Investopedia ساخت این مورد، در 10 قدم آموزش داده شده است:
آموزش پلن معاملاتی
نگارش یک پلن معاملاتی صحیح با بررسی فاکتورهای مختلفی مانند بررسی رفتار قیمت در بازارهای مختلف، مقدار سرمایه در دسترس، هدف معاملات و ... انجام میشود.
مراحل نگارش تریدینگ پلن:
- انتخاب بازار؛
- تعیین زمان معاملات؛
- تعیین سرمایه قابل دسترس؛
- مشخص کردن هدف معاملات؛
- تعیین پوزیشن سایز؛
- تعیین فاکتورهای ژورنالهای معاملاتی؛
- تهیه واچلیست؛
- تعیین استراتژی معاملاتی.
مثال یک پلن معاملاتی واقعی
فرض کنید قصد معامله با هزار دلار سرمایه به سبک ICT را دارید و حالا باید تریدینگ پلن مناسب فعالیت با این سرمایه را بنویسید. در جدول زیر، یک نمونه پلن معاملاتی فارکس ساده برای معامله با 1000 دلار طراحی شده است:
بخشهای مختلف پلن معاملاتی | فاکتور انتخابی |
بازار منتخب | بازار فارکس |
زمان معاملات | همپوشانی سشن لندن و نیویورک |
سرمایه در دسترس برای معاملات | هزار دلار |
هدف معاملات | 0.5 درصد سود در هر هفته معاملاتی |
فاکتورهای ژورنال معاملاتی | دلیل ورود به معامله، نتیجه و احساسات هنگام معامله |
واچلیست | نمودار یورو به دلار “EUR/USD”، دلار به ین ژاپن “USD/JPY”، دلار به پوند انگلیس “USD/GBP” |
پوزیشن سایز | ریسک 0.5 درصد از سرمایه کلی |
جدول اندازه موقعیت (Position Sizing)
یکی از مهمترین اجزای کنترل ریسک، تعیین حجم معامله بر اساس اندازه حساب و فاصله حد ضرر است. رعایت این اصل مانع از زیانهای غیرقابلجبران میشود و به حفظ ثبات سرمایه کمک میکند. جدول زیر نمونهای ساده برای محاسبه حجم بر مبنای ریسک ثابت را نشان میدهد:
موجودی حساب ($) | درصد ریسک | فاصله حد ضرر (پیپ) | ارزش هر پیپ ($) | حجم مجاز (لات) |
1000 | 1% | 20 | 1 | 0.05 |
1000 | 0.5% | 40 | 1 | 0.012 |
در هنگام تعیین حجم معامله باید همیشه بر اساس فرمول ریسک دلاری تقسیم بر فاصله حد ضرر اقدام شود. این جدول را میتوان با دادههای شخصی هر معاملهگر جایگزین کرد تا با شرایط حساب و پلن فردی او کاملاً هماهنگ باشد.
پلن روزانه نمونه ICT
در سبکICT ، پلن روزانه بر پایهی جهت روز، مناطق نقدینگی و Kill Zone طراحی میشود. تمرکز اصلی روی یافتن همزمان ناحیه ورود کمریسک و نسبت ریسک به ریوارد مناسب است. چنین پلنی چارچوبی روشن برای عملکرد روزانه فراهم میکند و از ورودهای تصادفی جلوگیری میکند.
- بررسی جهت روز (Daily Bias) در تایمفریم بالا؛
- جستوجوی ستاپ در Kill Zone لندن یا نیویورک؛
- ورود فقط در صورت همسویی ساختار، نقدینگی و تأیید حجمی.
اندیکاتور شکار نواحی کیل زون (ICT KillZones Hunt)
اندیکاتور شکار نواحی کیل زون (ICT KillZones Hunt) یکی از ابزارهای پیشرفته در سبک معاملاتی آیسیتی (ICT) است که برای تحلیل دقیق نواحی زمانی و نقدینگی بازار طراحی شده است. این اندیکاتور در پلتفرم TradingView قابلاستفاده بوده و سشنهای اصلی معاملاتی شامل آسیا، لندن و نیویورک را بهصورت دقیق روی چارت نمایش میدهد تا معاملهگر بتواند رفتار قیمت را بر اساس واکنش به نواحی کلیدی مانند Order Block و Fair Value Gap (FVG) بررسی کند.
هدف اصلی اندیکاتور شکار نواحی کیل زون، شناسایی نواحی معاملاتی با احتمال بالای واکنش قیمتی است. در روند صعودی، ابزار پس از شناسایی محدوده زمانی سشن لندن، سقف و کف قیمت را ترسیم کرده و در ادامه اوردر بلاکها و شکافهای ارزش منصفانه را مشخص میکند.
هنگامی که قیمت به کف سشن برخورد میکند، ناحیه حمایتی فعال شده و در صورت شکست سقف لندن، ادامه رشد تایید میشود. در روند نزولی نیز همین منطق برعکس عمل میکند؛ بهطوری که پس از شکلگیری FVGهای نزولی در جفتارزهایی مانندUSD/JPY، شکست کف لندن تاییدگر تداوم روند است.
در بخش تنظیمات، امکانات متنوعی برای شخصیسازی وجود دارد؛ از جمله تعیین دوره تشخیص اوردر بلاک (Pivot Period)، سطحMitigation ، دوره اعتبار FVG و تنظیم هشدار برای لمس سقف و کف سشنها.
همچنین امکان نمایش رنگهای متفاوت برای هر سشن و فعالسازی هشدارهای مربوط به کاهش نواحی عرضه و تقاضا فراهم است.
این اندیکاتور در دسته ابزارهای Intraday و چندزمانه قرار میگیرد و برای بازارهای فارکس، کریپتوکارنسی و سهام کاربرد دارد. معاملهگران اسکالپر میتوانند از آن در تایمفریمهای زیر ۵ دقیقه برای شکار حرکات سریع بازار استفاده کنند.
در مجموع، ICT KillZones Hunt ابزاری کارآمد برای تحلیلگران سبک آیسیتی است که با تلفیق زمان، نقدینگی و ساختار بازار، به شناسایی دقیق نواحی ورود و خروج کمک میکند و دقت تحلیل در سشنهای اصلی را بهطور قابلتوجهی افزایش میدهد.
پروتکل تست پلن معاملاتی (بکتست و فوروارد تست)
پیش از اجرای یک پلن در حساب واقعی، باید کارایی آن در شرایط مختلف بازار آزموده شود. بکتست روی دادههای تاریخی و فوروارد تست در حساب آزمایشی به معاملهگر کمک میکند تا نقاط ضعف استراتژی خود را قبل از ورود واقعی به بازار اصلاح کند.
- بکتست حداقل روی 100 معامله در سه وضعیت مختلف بازار انجام شود؛
- فوروارد تست بهمدت حداقل 30 روز با حجم واقعی انجام گیرد؛
- تغییر در قوانین پلن تنها پس از پایان فاز تست مجاز است.
تفاوت پلن معاملاتی و استراتژی معاملاتی
پلن معاملاتی به صورت کلی تمام فعالیتهای معاملهگر ازجمله مقدار سرمایه تا سیستمهای تحلیل را شامل میشود؛ در مقابل، استراتژي معاملاتی قوانینی برای ورود و خروج از معامله وضع کرده و به بهبود نرخ موفقیت معاملات کمک میکند. مقایسه پلن معاملاتی و استراتژی معاملاتی:
ویژگی | پلن معاملاتی | استراتژی معاملاتی |
مدیریت ریسک | تمرکز بر مدیریت کل سرمایه و ریسک حساب | تمرکز بر پوزیشن سایز هر معامله به صورت جداگانه |
قابلیت اصلاح | قابل اصلاح بعد از بازه بلندمدت | قابل اصلاح بعد از هر معامله |
تمرکز اصلی | کلیه فرایند معامله ازجمله زمان و نوع بازار | تنها شرایط ورود و خروج از معامله |
هدف | تداوم فعالیت در بلندمدت | کسب سود در هر معامله به صورت جداگانه |
فاکتورهای قابل پوشش | زمان معامله، مقدار سرمایه، بازار، دارایی و ... | نقطه ورود، سفارش حد سود، سفارش حد ضرر و ... |
چکلیست قبل از معامله
چکلیست پیش از معامله، مانند فیلتر ایمنی برای جلوگیری از تصمیمهای عجولانه است. معاملهگر باید قبل از ورود، چند شاخص کلیدی را بررسی کند تا اطمینان یابد شرایط با برنامهاش سازگار است. رعایت این اصول از ورودهای تصادفی جلوگیری میکند و کیفیت معاملات را بالا میبرد.
- روند اصلی و جهت بازار مشخص شده باشد؛
- تایم و سشن معاملاتی با برنامه روزانه همخوانی داشته باشد؛
- رویدادهای خبری مهم در بازهی معامله وجود نداشته باشند.
پروتکل بازبینی و ژورنال هفتگی
هیچ سیستم معاملاتی بدون بازبینی منظم پایدار نمیماند. ثبت معاملات، احساسات و نتایج در ژورنال کمک میکند تا الگوهای رفتاری و اشتباهات تکرارشونده شناسایی شوند. در پایان هر هفته، بررسی دادههای واقعی راهی برای ارزیابی پیشرفت یا نیاز به اصلاح پلن است.
- ثبت میانگین سود و ضرر هفتگی؛
- یادداشت عوامل احساسی در معاملات خاص؛
- تحلیل نقاطی که انحراف از پلن رخ داده است.
داشبورد شاخصهای عملکرد معاملاتی (KPI)
برای سنجش میزان موفقیت یک پلن، باید شاخصهای عملکردی به صورت عددی بررسی شوند. این شاخصها شامل نرخ برد، میانگین ریسک به ریوارد، درصد رعایت قوانین پلن و افت سرمایه هستند. داشتن داشبوردی از این اطلاعات باعث میشود تصمیمگیریها بر اساس داده انجام شود، نه احساس.
- نرخ برد و میانگین سود به زیان را هفتگی محاسبه کنید؛
- درصد رعایت قوانین پلن را ثبت کنید؛
- افت سرمایه و تغییرات عملکرد را در بازه یکماهه بسنجید.
نکات مهم برای استفاده از تریدینگ پلن
برای استفاده بهینه از یک تریدینگ پلن و ایجاد بازدهی مناسب بر حساب معاملاتی، رعایت نکاتی مانند پایبندی به قوانین، بهروزرسانی پلن معاملاتی و ... لازم است.
نکات مهم برای استفاده از تریدینگ پلن:
- بهروزرسانی پلن معاملاتی: بازارهای مالی، همواره در حال تغییر هستند، با این تغییرات باید اصلاحاتی در پلن معاملاتی در بازههای زمانی مختلف انجام شود؛
- اصلاح خطاهای پلن معاملاتی: بعد از گذشت مدتی باید خطاهای پلن معاملاتی به صورت کامل بررسی شود و اصلاحات لازم در پلن معاملاتی صورت بگیرد؛
- پاینبدی به قوانین پلن معاملاتی: هرگونه اصلاح یا تغییر در پلن معاملاتی باید در شرایط دور از بازار انجام شود، همچنین تمام قوانین پلن معاملاتی هنگام معامله باید به صورت کامل رعایت شوند؛
- انطباق پلن معاملاتی با بازار: هر بازار مشخصات مختص به خود را دارد و هر پلن معاملاتی باید منطبق بر بازار مورد استفاده تهیه شود.
داخل کانال یوتیوب ANTHONYSWORLD ساخت پلن معاملاتی به صورت ویدیویی و مرحله به مرحله آموزش داده شده است:
اشتباهات رایج در طراحی پلن معاملاتی
بروز اشتباه در بخشهای مختلف نگارش تریدینگ پلن مانند هدفگذاری یا انتخاب بازار، منجر به کاهش نرخ موفقیت معاملات شده و در واقع نتیجه عکس میدهد.
انواع اشتباهات رایج در طراحی پلن معاملاتی:
- هدفگذاری اشتباه: تعیین هدف،دور از واقعیت و مغایر با مقدار سرمایه باعث دلسردی و عدم تداوم فعالیت در بازار میشود؛
- مدیریت ریسک غیرمنطقی: ریسک بیشاز اندازه در هر معامله باعث کاهش مدتزمان فعالیت در بازار میشود؛
- عدم بررسی ارتباط میان بخشهای مختلف تریدینگ پلن: عدم توجه به ارتباط میان بخشهای مختلف باعث میشود تا پلن معاملاتی به درستی عمل نکند و نرخ موفقیت معاملات کاهش یابد.
نقش اندیکاتورها در پلن معاملاتی
در پلن معاملاتی، اندیکاتورها باید نقش دقیق و مشخصی داشته باشند. استفادهی بیش از حد از ابزارهای تکنیکال باعث سردرگمی و تصمیمهای متناقض میشود. هر اندیکاتور باید بر پایهی هدف تحلیلی مشخص در پلن ثبت شود تا دادههای آن قابل تفسیر و کاربردی باشند.
- میانگین متحرک برای تشخیص جهت روند اصلی بازار؛
- RSI برای سنجش اشباع خرید یا فروش؛
- حجم معاملات برای تأیید قدرت حرکت قیمت.
نتیجهگیری
پلن معاملاتی مجموعهای از قوانین است که شامل هرگونه فعالیت معاملهگر در بازار مالی میشود. در پلن معاملاتی، اهداف معاملات، بازار، استراتژی معاملاتی، زمان تریدینگ و ... مشخص شده و برای هرکدام از این فاکتورها تصمیماتی از قبل گرفته شده است.
برخورداری از تریدینگ پلن مناسب، باعث کاهش تاثیر احساسات در معاملات شده و مدیریت ریسک و سرمایه را تسهیل میکند. همچنین، چارچوبی منظم برای فعالیت در بازار ایجاد میشود که نرخ موفقیت معاملات را افزایش میدهد.
پایبندی به قوانین، اصلاح خطاها و بهروزرسانی فاکتورهای مختلف تریدینگ پلن، از نکات مهم برای افزایش نرخ بهرهوری معاملات هستند. همچنین، هدفگذاری اشتباه، تعیین ریسک غیرمنطقی و عدم توجه به ارتباط میان اجزای مختلف تریدینگ پلن به کاهش نرخ موفقیت معاملات منجر میشود.
