Teknik analizde bir trendin yönünü belirlemek kadar, gücünü tespit etmek de önemlidir. ADX Göstergesi, trend gücünü ölçmek için bir araç olarak hizmet eder ve trend ile yatay piyasa arasında ayrım yapılmasına yardımcı olur.
Bu gösterge sayesinde yatırımcılar, zayıf ya da trend içermeyen pozisyonlara girmekten kaçınabilirler.
ADX Göstergesi Nedir?
ADX Göstergesi veya Ortalama Yön Endeksi, fiyat trendinin gücünü yönünden bağımsız olarak değerlendirmek için kullanılır. Bu gösterge sayesinde yatırımcılar, piyasanın trend halinde mi yoksa yatay bir düzende mi hareket ettiğini belirleyebilir.
Teknik analizde ADX Göstergesi kullanımı, özellikle uygun işlem grafiklerini belirleme ve trend devamı sırasında girişleri teyit etmede değerlidir.
ADX Göstergesi Hesaplama Formülü
ADX üç ana bileşenden oluşur ve her biri trend gücünün ölçümüne katkı sağlar. Birlikte, piyasa hareketleri hakkında içgörü sunarlar:
- +DI (Pozitif Yön Göstergesi)
- -DI (Negatif Yön Göstergesi)
- ADX (Ortalama Yön Endeksi)
Bu bileşenler birlikte trend gücünü ölçer. ADX, +DI ile -DI arasındaki farktan türetilir ve hareketli ortalama (genellikle 14 dönem) kullanılarak yumuşatılır.
ADX Hesaplama Adımları
ADX Göstergesinin nasıl çalıştığını daha iyi anlamak için aşağıdaki adımları kavramak önemlidir:
Yönlü Hareket (DM) Hesaplama
Öncelikle, günlük fiyat yönü bir önceki güne göre belirlenir. Yönlü hareket şu şekilde hesaplanır:
- Eğer (Bugünün Yükseği – Dün Yüksek) daha büyüktür (Dün Düşük – Bugünün Düşüğü) ise pozitif hareket;
- Eğer (Dün Düşük – Bugünün Düşüğü) daha büyüktür (Bugünün Yükseği – Dün Yüksek) ise negatif hareket;
Aksi takdirde, her iki değer de sıfırdır.
+DI ve -DI Hesaplama
Pozitif ve negatif DM değerleri Ortalama Gerçek Aralık (ATR) ile bölünür ve belirli bir dönem boyunca yumuşatılarak +DI ve -DI elde edilir.
Yön Endeksi (DX) Hesaplama
+DI ve -DI değerleriyle yön endeksi şu şekilde hesaplanır:
ADX Hesaplama
DX değerleri belirli bir dönem (örneğin 14 gün) boyunca üstel hareketli ortalama (EMA) ile yumuşatılır:
Açıklama: EMA, DX'in 14 dönemlik ortalamasını almak için kullanılır.
ADX Göstergesi Yapısı
ADX Göstergesi, trend gücünü 0 ile 100 arasında ölçer fakat trendin yönünü belirtmez.
ADX değeri 20'nin altındaysa, genellikle belirgin bir trendin olmadığını veya yatay piyasa koşullarını işaret eder. ADX 50’yi aştığında, güçlü bir trendin varlığı (yukarı ya da aşağı) anlamına gelir.
ADX, yukarı ve aşağı hareketleri sırasıyla ölçen +DI ve -DI üzerine inşa edilmiştir. ADX’in kendisi ise bu iki göstergenin farkının ortalamasını alarak trend gücünü yansıtan tek bir değer sunar.
ADX Nasıl Sinyal Verir?
ADX değeri 40’ı aştığında, genellikle piyasanın güçlü bir trend evresine girdiğini gösterir. Bu durum, destek veya direnç gibi teknik seviyelerden bir kırılma ile birlikte gerçekleşirse, güçlü bir hareketin teyidi olabilir.
Tersine, ADX 50’nin üzerine çıktıktan sonra düşmeye başlarsa, bu durum trendin zayıfladığına işaret edebilir. Böyle durumlarda piyasa düzeltme ya da yatay faza geçiyor olabilir.
ADX ile Trend Gücü Örneği
XAUUSD (Altın vs Dolar) 4 saatlik grafikte, ADX değeri 50’nin üzerindeyse ve eğim yukarıysa bu güçlü bir trendi gösterir. Ancak eğim düştüğünde ve ADX 20’nin altına indiğinde, bu genellikle trendin zayıfladığını ve yatay koşullara geçildiğini belirtir.
ADX’in Diğer Göstergelerle Birleştirilmesi
ADX Göstergesi sadece trend gücünü ölçtüğünden, yön tanımlayan göstergelerle birlikte kullanılması en uygunudur. Örnekler:
ADX ve RSI
RSI, özellikle yatay piyasalarda aşırı alım ve aşırı satım seviyelerini belirlemede faydalıdır. ADX 25 ya da 30’un üzerindeyse (trend gücü sinyali) ve RSI aşırı satım bölgesinden yukarı zıplıyorsa, bu yükseliş trendinin başlangıcını gösterebilir.
Tersine, güçlü trendlerde RSI’nın aşırı alım bölgesinden dönüşü düşüş yönlü bir sinyal olabilir.
ADX ve MACD
MACD Göstergesi, trend yönü ve momentumu tespit eder. ADX 30’un üzerindeyken MACD’de yukarı yönlü bir kesişim olursa, güçlü bir yükseliş trendinin olasılığı artar.
Aynı şekilde, güçlü bir ADX ile birlikte MACD’de düşüş yönlü bir kesişim aşağı trendi teyit edebilir.
ADX Göstergesi ile Yapılan Yaygın Hatalar
Popülerliğine rağmen birçok yatırımcı ADX’i yanlış kullanmaktadır. İşte bazı yaygın hatalar:
ADX’i Al/Sat Sinyali Olarak Kullanmak
ADX, trendin yönünü değil gücünü ölçer. Yalnız başına işlem girişlerinde kullanmak hatalıdır. Daima yön gösteren göstergelerle birlikte kullanılmalıdır.
ADX Eğimini Görmezden Gelmek
ADX çizgisinin eğimi çok önemlidir. ADX 25’in altında olsa bile yükselen bir eğim, güçlenen bir trendi gösterir. ADX 40’ın üzerinde olsa dahi düşen bir eğim momentumun zayıfladığını gösterebilir.
ADX’i Düşük Volatilite Piyasalarında Kullanmak
Hareketsiz dönemlerde (örneğin haber öncesi ya da düşük hacimli seanslarda), ADX yanıltıcı sinyaller verebilir. Bu gibi durumlarda ek teyit araçları beklenmelidir.
Zaman Dilimi Uygunluğunu Göz Ardı Etmek
ADX davranışı zaman dilimlerine göre değişir. Günlük grafikte güçlü trend anlamına gelen bir değer, saatlikte önemsiz olabilir; bu farkın yanlış yorumlanması kötü analizlere neden olur.
ADX’i Fiyat Aksiyonu ya da Temel Seviyelerle Kombine Etmemek
Yalnızca ADX’e güvenmek sınırlayıcıdır. Onunla birlikte destek/direnç, mum formasyonları veya kırılma sinyalleri gibi analizler kullanılmalıdır.
Sonuç
ADX Göstergesi, trend gücünü ölçmek için değerli bir araçtır fakat yön belirtmez. Trendli ya da yatay piyasaları etkin biçimde tanımlar, ancak eğim analizi, zaman çerçevesi bağlamı ve diğer araçlarla kombinasyonu ihmal edilmemelidir.
ADX sinyalleri en geçerli olduğunda, fiyat kırılmaları veya yapısal değişimlerle uyumludur. Trendin teyidi dışında, düşük olasılıklı piyasa koşullarını filtrelemek için de kullanışlıdır.
