Forex piyasasında, işlem sistemlerinin performansını doğrudan etkileyen işlem maliyetlerinden biri Spread’dir. Spread, bir döviz çiftinin alış ve satış fiyatı arasındaki farkı ifade eder ve likiditeyi, oynaklığı ve hatta bir brokerın politikasını ölçmek için temel bir göstergedir.
Spread Nedir?
Forex piyasasında, Spread, bir döviz çiftinin alış fiyatı (bid price) ile satış fiyatı (ask price) arasındaki boşluktur. Daha açık bir ifadeyle, alış fiyatı, piyasanın veya brokerın bir varlığı satın almak için ödemeye hazır olduğu miktardır; satış fiyatı ise aynı anda o varlığı satmak için verilen fiyattır.
Bu iki değer arasındaki fark – diğer adıyla Alış-Satış Spread’i (Bid-Ask Spread) – bir yatırımcının işleme girerken ya da çıkarken ödediği maliyeti temsil eder.
Özünde, spread, açık komisyonların olmadığı hesaplarda bile gizli bir ücret olarak işlev görür ve alış-satış fiyatları arasındaki farktan türetilir.
Spread genellikle pip cinsinden ölçülür ve piyasa koşullarına, hesap türüne ve broker politikalarına göre değişebilir. Spread ne kadar düşükse, o döviz çifti için piyasada likidite ve rekabet o kadar yüksektir.
Spread Nasıl Hesaplanır?
Spread’i hesaplamak için, satış fiyatından alış fiyatı çıkarılır:
- Spread = Satış Fiyatı – Alış Fiyatı
Örneğin, EUR/USD fiyatları şu şekilde olsun:
- Satış (Ask): 1.1052
- Alış (Bid): 1.1050
zaman Spread:
- 1052 - 1.1050 = 0.0002
Spread Büyüklüğünü Etkileyen Faktörler
Birçok faktör spread’in büyüklüğünü etkiler:
- Varlığın likiditesi: Daha yüksek işlem hacmi genellikle daha düşük spread anlamına gelir;
- Piyasa oynaklığı: Volatilite dönemlerinde alış/satış emirleri arasında oluşan dengesizlik spread’i artırır;
- Broker politikası: Brokerlar, kaynakları yönetmek için spread’i artırabilir (örneğin algoritmik scalping’i önlemek için);
- Piyasa aktivite düzeyleri: Örneğin, Avrupa para birimleri gece saatlerinde daha düşük işlem görürken, Asya para birimleri daha aktif hale gelir;
- Hesap türü: ECN hesaplar genellikle daha düşük spread sunar ancak her lot için ayrı komisyon alır.
Forex'te Spread Türleri
Forex işlemlerinde genellikle iki ana spread türü sunulur:
- Sabit Spread (Fixed Spread)
- Değişken Spread (Floating Spread)
Bu farkı anlamak, doğru hesap türünü seçmek ve stratejinizi buna göre şekillendirmek açısından oldukça önemlidir.
Sabit Spread
Sabit spread, genellikle normal piyasa koşullarında değişmeyen, önceden belirlenmiş alış ve satış fiyatı farkıdır. Bu tür spread, özellikle risk sınırlayıcı stratejiler (örneğin, kısa zarar durdurma [stop-loss]) kullanan yatırımcılar için idealdir.
Ancak sabit spread her zaman önerilmez. Büyük ekonomik haberlerin açıklandığı anlarda ya da piyasanın açılış saatlerinde, brokerlar sabit spread’i geçici olarak genişletebilir. Bu nedenle, sadece istikrarlı piyasa koşullarında güvenilirdir.
Sabit Spread’in Avantajları ve Dezavantajları
Aşağıdaki tablo, sabit spread’in avantajlarını ve dezavantajlarını göstermektedir:
Avantajlar | Dezavantajlar |
İşlem maliyetleri önceden tahmin edilebilir | Düşük oynaklıklı piyasalarda değişken spread’e göre daha yüksektir |
Risk yönetimi ve hassas SL/TP için uygundur | Haber zamanlarında veya yüksek oynaklıkta broker tarafından artırılabilir |
Değişken Spread (Floating Spread)
Değişken spread, gerçek zamanlı olarak piyasa arz ve talebine göre değişen bir spread türüdür. Genellikle ECN ve STP hesaplarında bulunur ve fiyatlar doğrudan likidite sağlayıcılarından alınır.
Londra seansı ve New York seansi çakıştığı zamanlarda likidite arttığı için spread daha dar olur. Ancak düşük hacimli veya volatil piyasa koşullarında spread ciddi şekilde artabilir.
Değişken spread, normal piyasa koşullarında düşük maliyetli ve hızlı işlem isteyen yatırımcılar için uygundur. Bununla birlikte, spread’in ani yükselme riski nedeniyle scalping gibi hızlı işlem stratejileri için bazı zorluklar oluşturabilir.
Değişken Spread’in Avantajları ve Dezavantajları
Aşağıdaki tablo, değişken spread’in avantajlarını ve dezavantajlarını göstermektedir:
Avantajlar | Dezavantajlar |
Normal piyasa koşullarında 0.1 pip’ten başlar (kısa vadeli işlemler için maliyet açısından uygundur) | Riskli koşullarda yüksek oynaklık |
Arz ve talebin doğrudan yansıması | Sabit komisyon içerir |
ECN hesapları ve doğrudan emir iletimi için idealdir | Sürekli takip gerektirir |
Sıfır Spread Nedir?
Brokerlar pazarlama amacıyla sıkça "sıfır spread" hesaplarını tanıtırlar. Ancak gerçekte spread hiçbir zaman tamamen sıfır değildir. Emirler anında gerçekleşse ve doğrudan likidite sağlayıcılarından gelse bile, minimum bir alış-satış fiyat farkı her zaman mevcuttur.
Bazen spread o kadar küçüktür ki, işlem platformları beş basamaklı fiyat gösteriminde bunu sıfır olarak yuvarlayabilir.
Ancak gerçek fark genellikle altıncı ondalık basamakta yer alır. Buna rağmen, hiçbir işlem spread maliyetinden tamamen arınmış değildir—bu gizli ücret, ne kadar küçük olursa olsun, her zaman dikkate alınmalıdır.
MetaTrader’da Spread Nasıl Görüntülenir?
MetaTrader 4 veya 5 platformlarında spread’i aşağıdaki yöntemlerle görüntüleyebilirsiniz:
Emir Penceresi
Spread, fiyat çizgileri (Quotes) arasındaki alan ya da alış ve satış farkı olarak görünür.
Grafikte Satış Fiyatı Gösterimi
Grafiğe sağ tıklayın, "Özellikler" seçeneğine gidin, "Genel" sekmesine tıklayın ve "Satış fiyatını göster" seçeneğini aktif edin.
Sözleşme Özellikleri
"Piyasa İzleme (Market Watch)" penceresinde ilgili enstrümana sağ tıklayın ve "Özellikler (Specification)" seçeneğini seçin. Spread türü burada listelenir. Ayrıca Piyasa İzleme penceresinde Spread seçeneğini aktif ederek doğrudan görüntüleyebilirsiniz.
Spread’in Forex Stratejilerine Etkisi
Her işlemde sabit bir maliyet olan spread, farklı işlem stratejilerinin performansında kilit bir rol oynar. Etkisi işlem stiline göre değişir:
Scalping
Scalping, küçük kârlarla (birkaç pip) çok sayıda işlem gerçekleştirmeyi içerir. Spread burada çok kritiktir—eğer yüksekse, potansiyel kârları silebilir hatta zarara yol açabilir.
Bu nedenle, scalper’ların çok düşük spread’lere (tercihen bir pip altında) ve hızlı işlem gerçekleştirmeye ihtiyacı vardır. Ham spread ve şeffaf komisyon sunan ECN hesapları şarttır.
Günlük İşlem (Day Trading)
Günlük işlemciler, gün içinde birden çok pozisyon açar ve kapatır; orta ölçekli hareketlerden (örneğin 20–50 pip) yararlanmayı hedefler. Düşük spread’ler, özellikle yüksek frekanslı işlemlerde, net kârlılığı artırır.
Swing İşlemleri
Swing işlemleri, birkaç gün açık kalan ve genellikle 100 pip’ten fazla hareketleri hedefleyen pozisyonlardır. Bu durumda spread’in etkisi, swap ve taşıma koşullarına göre daha azdır.
Pozisyon Ticareti
Uzun vadeli pozisyonlar haftalarca veya aylarca açık kalabilir ve makroekonomik eğilimlere odaklanır. Binlerce pip’lik hedeflerle, spread’in etkisi ihmal edilebilir düzeydedir.
Bu stratejide faiz oranları (swap), broker güvenilirliği ve jeopolitik riskler daha önemlidir.
Spread ve Komisyon Arasındaki Fark
Spread ve komisyon, ayrı işlem maliyetleridir. Spread, alış-satış farkı içinde gizli ve değişken bir maliyettir; komisyon ise işlem başına veya lot başına alınan sabit ve şeffaf bir ücrettir.
Düşük spread’li hesaplar genellikle komisyon alırken, komisyonsuz hesaplar bu farkı geniş spread ile telafi eder.
Spread ve Komisyon Karşılaştırması:
Özellik | Spread | Komisyon |
Maliyet Türü | Alış ve satış fiyatı farkı (örtük maliyet) | Sabit, açık işlem ücreti |
Uygulama | Fiyat tekliflerine dahil | İşlemle birlikte ayrı olarak gösterilir |
Piyasa Bağımlılığı | Oynak koşullarda değişken | Sabit, piyasa dalgalanmalarından etkilenmez |
Tipik Kullanım | Standart veya Mikro hesaplar | ECN, Ham Spread veya Pro hesaplar |
Şeffaflık | Düşük şeffaflık | Yüksek şeffaflık |
Sonuç
Spread, Forex’te işlem stratejilerinin kârlılığını doğrudan etkileyen temel bir maliyettir. Alış ve satış fiyatları arasındaki bu fark, özellikle scalping ve günlük işlem stratejilerinde, kâr ile zarar arasındaki farkı belirleyebilir.
Sabit ve değişken spread arasındaki farkı anlamak, yatırımcılara doğru hesap türünü seçme ve maliyet yapısına uygun strateji oluşturma imkânı verir. Ayrıca spread ile komisyon arasındaki farkı bilmek, gizli ücretleri netleştirir ve daha gerçekçi koşullar sunan brokerların seçilmesini kolaylaştırır.
