الگوی شاخ (Horn Pattern) در تحلیل تکنیکال ازجمله الگوهای برگشتی کم‌تر شناخته‌شده‌ای است که برخلاف الگوهای کلاسیک، بر پایه رفتار سه کندل متوالی شکل می‌گیرد. دو کندل نوسانی بزرگ در دو طرف و یک کندل کوچک در میان آنها، ساختار اصلی این الگو را تشکیل می‌دهند.
این الگو، در فرم‌های صعودی (Horn Bottom) و نزولی (Horn Top)، حاکی از بی‌تعادلی کوتاه‌مدت در روند بازار است؛ جایی که قیمت پس از دو جهش متوالی، با بازگشتی سریع و قوی روبه‌رو میشود.
الگوی شاخ (Horn Pattern) چیست؟
الگوی شاخ یک الگوی برگشتی در نمودار قیمت است که از سه کندل تشکیل میشود و دو کندل بزرگ در دو طرف و یک کندل کوچک در میان آنها قرار می‌گیرد. این الگو زمانی شکل می‌گیرد که قیمت دو بار به‌صورت تند و سریع در یک جهت حرکت کند (مثلا صعود یا نزول)، اما در نهایت نتواند مسیر را ادامه دهد و نشانه‌ای از برگشت روند ظاهر شود.
اگر دو کندل بزرگ، رو به بالا باشند و در بالای نمودار ظاهر شوند، به آن «شاخ بالا» یا "Horn Top" می‌گویند که معمولا نشان‌دهنده شروع یک روند نزولی است. برعکس، اگر دو کندل بزرگ به سمت پایین باشند و در پایین نمودار قرار بگیرند، الگو به‌صورت «شاخ پایین» یا "Horn Bottom" ظاهر میشود و احتمال آغاز یک روند صعودی را نشان میدهد.
کندل کوچک وسط که بین دو شاخ قرار دارد، نشانه‌ای از مکث و تردید بازار است و نقش مهمی در تکمیل الگو دارد.
با وجود شباهت ظاهری به الگوهایی مثل سقف دوقلو یا کف دوقلو، واکنش قیمت پس از تکمیل الگوی شاخ، معمولا سریع‌تر و همراه با نوسان و حجم بالاتر رخ میدهد.
بررسی الگوی شاخ بالا و پایین
الگوی شاخ در دو حالت متفاوت در نمودار ظاهر میشود که هر کدام نشان‌دهنده نوع خاصی از برگشت روند هستند. دو حالت اصلی الگوی شاخ:
شاخ بالا (Horn Top)
الگوی شاخ بالا یک الگوی برگشتی نزولی است که در انتهای یک روند صعودی شکل می‌گیرد. ساختار آن از دو کندل صعودی قوی در دو طرف و یک کندل کوچک با بدنه محدود در میان آنها تشکیل شده است. این ساختار نشان میدهد که با وجود دو جهش متوالی در قیمت، توان صعودی بازار کاهش یافته است.
شاخ پایین (Horn Bottom)
الگوی شاخ پایین در انتهای یک روند نزولی ظاهر میشود و نشانه‌ای از بازگشت احتمالی بازار به سمت بالا است. دو کندل نزولی پرقدرت در دو طرف و یک کندل کوچک میانی، چارچوب این الگو را تشکیل می‌دهند. این الگو بیان‌گر تلاش ناموفق فروشندگان برای شکست سطوح حمایتی است.
استراتژی‌های ورود و خروج در الگوی شاخ
اگر ورود و خروج بر پایه قواعد مشخصی انجام شود، اثربخشی بیشتری خواهد داشت. این استراتژی‌ها بر پایه شکست ناحیه‌ی الگو و رفتار کندل تاییدی استوار هستند.
#1 تایید شکست با کندل بسته شده
اولین اصل، صبر برای بسته شدن کندل خارج از محدوده شاخ است؛ چرا که صرفا نفوذ لحظه‌ای یا سایه‌ی کندل کافی نیست. شکست، زمانی معتبر است که یک کندل کامل، بالاتر از سقف شاخ راست (در شاخ پایین) یا پایین‌تر از کف شاخ راست (در شاخ بالا) بسته شود. این تایید باعث تشخیص شکست‌های کاذب میشود.
#2 نقطه ورود
ورود باید بلافاصله پس از شکست تاییدشده انجام شود. نقطه ورود ایده‌آل، قیمت بسته شدن کندل شکست یا کمی پایین‌تر (در شاخ بالا) و کمی بالاتر (در شاخ پایین) است، تا تاخیر در ورود ایجاد نشود. در تایمفریمهای پایین‌تر، میتوان ورود را دقیق‌تر و با کندل‌های کوچک‌تر تنظیم کرد.
#3 تعیین تارگت با حمایت و مقاومت یا فیبوناچی
برای تعیین هدف قیمتی، میتوان از دو روش زیر استفاده کرد:
- سطوح حمایت و مقاومت قبلی: سطوح حمایت و مقاومت نواحی خاصی هستند که قیمت در گذشته نسبت به آنها واکنش نشان داده است؛
- فیبوناچی: در فیبوناچی، بسته به روند پیش از الگو، میتوان تارگت را با استفاده از نسبت‌هایی مثل ۱٫۶۱۸ یا ۲٫۶۱۸ نسبت به ارتفاع شاخ‌ها تعیین کرد.
ترجیحا تارگت باید پیش از رسیدن قیمت به ناحیه‌های تراکم قرار داده شود تا شانس تحقق آن بیشتر باشد.
#4 تعیین استاپ لاس مناسب
برای کنترل ریسک، استاپ باید در ناحیه‌ای منطقی و نزدیک به ساختار الگو قرار گیرد:
- در شاخ بالا: بالای سایه شاخ راست؛
- در شاخ پایین: پایین سایه شاخ راست.
اگر فاصله استاپ تا ورود زیاد باشد، بهتر است موقعیت تنظیم شود یا حجم معامله کاهش یابد تا ریسک مدیریت شود.
مثال معامله با الگوی شاخ بالا
در نمودار یورو به دلار (EUR/USD)، قیمت در یک روند صعودی قرار داشته و سپس دو کندل صعودی با دامنه بزرگ، در فاصله زمانی کوتاه شکل گرفته‌اند. کندل کوچکی میان این دو قرار دارد که نشان‌دهنده کاهش قدرت خریداران است. پس از آن، قیمت با یک کندل نزولی قوی به زیر کف شاخ راست شکسته میشود.
مثال معامله با الگوی شاخ پایین
در مثال زیر، نمودار طلا (XAU/USD) در انتهای یک روند نزولی بررسی میشود. دو کندل نزولی پرقدرت با فاصله محدود و یک کندل کوچک بین آنها دیده می‌شوند. پس از مدتی، بازار بالاتر از سقف شاخ راست بسته شده و روند صعودی جدیدی آغاز می‌گردد.
جمع‌بندی
الگوی شاخ ازجمله ساختارهای برگشتی کوتاه‌مدتی است که با دقت در چینش سه کندل متوالی قابل شناسایی است. تفاوت اصلی آن با الگوهای مشابه، در سرعت واکنش قیمت و شدت نوسان پس از تکمیل الگو است.
تحلیل این الگو صرفا با نگاه به شکل ظاهری کافی نیست و باید نسبت کندل‌ها، محل قرارگیری در روند و حجم معاملات به‌طور هم‌زمان بررسی شود.
در شاخ بالا، ناتوانی قیمت در ادامه صعود و ورود فروشندگان، آغاز یک حرکت نزولی را رقم می‌زند. در مقابل، در شاخ پایین، کاهش فشار فروش و ورود خریداران می‌تواند نقطه شروع یک بازگشت صعودی باشد.
