یکی از اساسی‌ترین مفاهیم برای تحلیل تکنیکال، سطوح حمایت و مقاومت هستند که در بازار فارکس، بورس، ارزدیجیتال و بازارهای کالا کاربرد دارند. در واقع، حمایت و مقاوت در تحلیل تکنیکال به نواحی خاصی با احتمال بالای توقف یا معکوس شدن روند، گفته میشود.
در تحلیل تکنیکال، نوسانات قیمت سهام‌ها به‌طور مداوم تحت تاثیر عرضه و تقاضا قرار دارند. گاهی قیمت تا سطحی کاهش می‌یابد که در آن، تقاضا افزایش یافته و از افت بیشتر جلوگیری میکند (حمایت) و گاهی نیز تا نقطه‌ای صعود میکند که فروشندگان فعال‌تر شده و مانع از رشد بیشتر میشوند (مقاومت).
سطوح حمایت چیست؟
حمایت (Support) سطحی است که قیمت در هنگام ریزش، احتمال توقف یا برگشت به سمت بالا را دارد. به عبارت ساده‌تر، در این ناحیه تقاضا برای دارایی افزایش می‌یابد و فروشندگان قدرت خود را از دست می‌دهند.
در واقع، سطح حمایت ناحیهای است که معاملهگران انتظار دارند تا در آن ناحیه، ساختار بازار از حالت نزولی به صعودی تبدیل شود. این واکنش معمولا تحت تاثیر عوامل روانی و تکنیکالی رخ میدهد.
قدرت یک سطح حمایتی را میتوان بر اساس عوامل مختلفی ارزیابی کرد که عبارتند از:
- تعداد دفعات برخورد قیمت به آن سطح؛
- حجم معاملاتی آن ناحیه؛
- سرعت ریزش قیمت پیش از رسیدن به ناحیه حمایتی.
سطوح مقاومت چیست؟
مقاومت (Resistance) نقطه مقابل حمایت است؛ سطحی که ممکن است قیمت در حال صعود، متوقف یا معکوس شود. در این سطح، عرضه افزایش یافته و خریداران از قدرت کمتری برخوردار هستند.
سطح مقاومت، میتواند ساختار بازار را از حالت صعودی به نزولی تغییر دهد؛ جایی که الگوهای نزولی معمولا شروع به شکل‌گیری می‌کنند.
قدرت یک سطح مقاومت را میتوان با در نظر گرفتن عوامل مختلفی سنجید، این عوامل به شرح زیر هستند:
- تعداد دفعات برخورد قیمت به سطح مقاومت؛
- حجم معاملات در نزدیکی مقاومت؛
- سرعت و شتاب حرکت قیمت پیش از برخورد؛
- مدت زمان پایداری مقاومت.
انواع سطوح حمایت و مقاومت
در تحلیل تکنیکال، حمایت و مقاومت فقط یک خط ساده روی نمودار نیستند؛ بلکه شکل‌های مختلفی دارند که بسته به شرایط بازار می‌توانند نقش داشته باشند:
حمایت و مقاومت استاتیک (افقی)
زمانی‌که قیمت چندین بار در یک نقطه خاص واکنش مشابهی داشته باشد، آن سطح بهعنوان حمایت یا مقاومت افقی شناسایی میشود. این نوع سطوح در نمودارها به صورت خطوط مستقیم مشخص میشوند.
ویژگی‌ها و اهمیت سطوح استاتیک
مهمترین ویژگی‌ها و دلایل اهمیت سطوح استاتیک (افقی) به شرح زیر هستند:
- قابلیت تشخیص آسان: این سطوح به‌راحتی در نمودار قابل مشاهده هستند و حتی معاملهگران تازه‌کار نیز می‌توانند آن‌ها را شناسایی کنند؛
- رفتار تکرارشونده قیمت: برخوردهای مکرر قیمت به این نواحی، نشان‌دهنده حضور فعال خریداران یا فروشندگان در آن نقاط است. همین تکرار، اعتبار سطح را افزایش میدهد؛
- احتمال تغییر عملکرد سطح: اگر قیمت از یک مقاومت افقی عبور کند و تثبیت شود، آن مقاومت اغلب به سطح حمایت جدید تبدیل میشود. همین موضوع در مورد حمایت نیز صدق میکند.
حمایت و مقاومت داینامیک
سطوح حمایت و مقاومت داینامیک با ابزارهایی مانند میانگینهای متحرک (MA) محاسبه میشوند. مثلا MA200 یا MA50 می‌توانند بهعنوان حمایت یا مقاومت متحرک در روندهای مختلف عمل کنند.
سطوح حمایت و مقاومت داینامیک همزمان با حرکت قیمت جابه‌جا میشوند و به‌ویژه در بازارهای رونددار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
حمایت داینامیک در روند صعودی
در روندهای صعودی، میانگین متحرک زیر قیمت قرار می‌گیرد و نقش حمایت را ایفا میکند. به‌عبارتی، قیمت هنگام اصلاح‌های موقتی به سطح میانگین برخورد کرده و از آن ناحیه به سمت بالا بازمی‌گردد.
مقاومت داینامیک در روند نزولی
در یک روند نزولی، میانگین متحرک بالای قیمت قرار می‌گیرد و بهعنوان مقاومت عمل میکند؛ جایی که فشار فروش افزایش یافته و مانع از رشد قیمت میشود.
ویژگی‌ها و کاربردهای سطوح داینامیک
- سطوح داینامیک، بستری برای واکنش سریع به حرکت‌های بازار فراهم می‌کنند؛ دیگر کاربردهای این سطوح عبارتند از:
- تغییر همراه با روند بازار: چون این سطوح همراه با قیمت حرکت می‌کنند، برای تحلیل بازارهای روندی (trending markets) موثر هستند؛
- واکنش سریع به حرکت‌های بازار: در مقایسه با سطوح استاتیک، میانگینهای متحرک می‌توانند زودتر از قبل، نقاط برگشت یا ادامه روند را نشان دهند؛
- تشخیص نقاط ورود و خروج: عبور قیمت از میانگین متحرک به سمت بالا یا پایین، اغلب بهعنوان سیگنال خرید یا فروش در نظر گرفته میشود.
حمایت و مقاومت روندی (خط روند)
زمانی که قیمت در یک مسیر خاص (صعودی یا نزولی) حرکت میکند، خط روند بهعنوان حمایت یا مقاومت عمل خواهد کرد. در روند صعودی، خط روند پایین قیمت نقش حمایت دینامیک را دارد و معمولا زیر کندل‌ها و در امتداد کف‌های بالاتر (Higher Lows) رسم میشود؛ به‌طوری‌که با هر بار نزدیک شدن قیمت، خریداران وارد بازار شده و مانع از ریزش میشوند.
بالعکس در روند نزولی، خط روند بالای قیمت نقش مقاومت را دارد و در امتداد سقف‌های پایین‌تر (Lower Highs)کشیده میشود. قیمت با نزدیک شدن به این خط، معمولا با فشار فروش مواجه میشود و دوباره به مسیر نزولی بازمی‌گردد.
ویژگی‌های مهم خط روند بهعنوان حمایت و مقاومت
در ادامه به مهمترین ویژگی‌های خطوط روند (هنگام عملکرد بهعنوان حمایت یا مقاومت دینامیک) اشاره میشود:
- تغییر‌پذیر و متناسب با مسیر بازار: برخلاف سطوح افقی که ثابت هستند، خطوط روند با تغییر مسیر قیمت به‌روز میشوند؛
- اعتبار بالا با برخوردهای متعدد: اگر قیمت چندین بار به خط روند واکنش نشان دهد (برخورد کرده و بازگردد)، آن خط اعتبار بیشتری خواهد داشت؛
- نقاط مناسب برای ورود یا خروج: معاملهگران از خط روند برای تعیین زمان ورود (در برخورد با حمایت صعودی) یا خروج از معامله (در برخورد با مقاومت نزولی) استفاده می‌کنند.
حمایت و مقاومت ناشی از الگوها
برخی از الگوهای کلاسیک مانند مثلث، کانال، پرچم و … نیز سطوحی از حمایت و مقاومت را ایجاد می‌کنند. این الگوها که بر اساس رفتار تکرارشونده بازار شکل گرفته‌اند، نواحی مشخصی را نشان می‌دهند که قیمت در آن‌ها نسبت به برگشت یا ادامه روند متمایل است. برای مثال، ضلع بالایی یک مثلث صعودی ممکن است بهعنوان مقاومت عمل کند.
سطوح فیبوناچی
ابزار فیبوناچی به‌خصوص فیبوناچی اصلاحی (Retracement)، یکی از روشهای مهم برای یافتن سطوح حمایت و مقاومت است. این ابزار بر پایه دنباله فیبوناچی و نسبت‌های ریاضی خاصی بنا شده که در بازارهای مالی نیز دیده میشوند.سطوحی مانند 38.2% ، 50% و 61.8%معمولابه عنوان نقاط برگشتی مهم محسوب میشوند.
نحوه استفاده از سطوح فیبوناچی حمایت و مقاومت
سطوح فیبوناچی به روشهای زیر در تشیخص سطوح حمایت و مقاومت مورد استفاده قرار می‌گیرند:
- در روندهای صعودی: ابزار فیبوناچی از پایین‌ترین نقطه (Low) به بالاترین نقطه (High) رسم میشود و سطوح اصلاحی بهعنوان حمایت‌های احتمالی عمل می‌کنند؛
- در روندهای نزولی: برعکس، فیبوناچی از سقف به کف رسم میشود و سطوح آن نقش مقاومت‌های احتمالی را دارند.
حمایت و مقاومت روانی
اعداد روانی، اعداد رندی هستند که به‌طور طبیعی توجه معاملهگران و نهادهای بزرگ را جلب می‌کنند. هنگامی‌که قیمت به این سطوح نزدیک میشود، معمولا واکنش مشخصی از بازار مشاهده میشود.
این واکنش‌ها می‌توانند به شکل توقف حرکت قیمت، بازگشت موقت، یا حتی شتاب‌گیری در جهت خاصی ظاهر شوند. علت اصلی این رفتار، تمرکز بالای سفارش‌های خرید یا فروش در این نقاط و تاثیر روانی این اعداد بر تصمیم‌گیری معاملهگران است.
نقش معکوس حمایت و مقاومت
یکی از مفاهیم مهم در تحلیل تکنیکال، شکست قیمت یک سطح حمایت یا مقاومت است:
- اگر قیمت زیر سطح حمایت قرار گیرد، آن سطح به مقاومت تبدیل میشود؛
- اگر قیمت بالای سطح مقاومت قرار گیرد، آن سطح به حمایت تبدیل خواهد شد.
عبور از این سطوح، نشان‌دهنده تغییر در عرضه و تقاضا است و تحلیل‌گران آن را به عنوان نشانه‌ای از تغییر روند تلقی می‌کنند.
هرچه قیمت بیشتر به یک سطح برخورد کرده باشد، آن سطح اعتمادپذیری بیشتری برای پیش‌بینی حرکات آینده خواهد داشت. این سطوح اغلب به موانع روانی برای معاملهگران تبدیل میشوند، به‌طوری که با رسیدن قیمت به آن‌ها، بازار تمایل بیشتری به خرید یا فروش دارد.
استراتژی معامله با حمایت و مقاومت
برای معامله با استفاده از سطوح حمایت و مقاومت، میتوان از استراتژی‌های زیر استفاده کرد:
استراتژی ورود در برگشت از سطح (Reversal Entry)
در استراتژی ورود در برگشت از سطح (Reversal Entry)، معاملهگر هنگام برخورد قیمت به سطح حمایت یا مقاومت و مشاهده نشانه‌های برگشت روند وارد معامله میشود. این روش با ریسک پایین و حد ضرر نزدیک همراه بوده و نقطه ورود معمولا به سطح واکنش‌داده‌شده نزدیک است.
معامله در محدوده رنج (Range Trading)
محدوده رنج معاملاتی زمانی رخ میدهد که قیمت یک دارایی برای مدتی بین دو سطح مشخص (سقف و کف) نوسان کند. سقف محدوده معمولا به عنوان مقاومت و کف آن به عنوان حمایت عمل میکند.
در این شرایط، معاملهگران با خرید در سطح حمایت و فروش در سطح مقاومت اقدام به معامله می‌کنند. این نوع روند اغلب بهعنوان روند خنثی یا افقی نیز شناخته میشود.
استراتژی شکست (Breakout Strategy)
استراتژی شکست زمانی اجرا میشود که قیمت موفق به عبور از یک سطح کلیدی حمایت یا مقاومت شود؛ به عبارت دیگر، سطحی که قیمت در گذشته، بارها پس از برخورد با آن تغییر جهت داده است.
شکست واقعی (Valid Breakout) باید با افزایش حجم معاملات (Volume) همراه باشد تا حضور خریداران یا فروشندگان قوی در بازار را نشان دهد. در غیر این صورت، احتمال شکست جعلی (False Breakout) وجود دارد.
در بسیاری از مواقع، پس از شکست سطح حمایت یا مقاومت، قیمت مجددا به همان سطح بازمی‌گردد (پول بک می‌زند) تا آن را آزمایش کرده و سپس به حرکت خود ادامه دهد.
جمع‌بندی
میتوان از سطوح حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال برای پیش‌بینی بازگشت یا توقف روند قیمت استفاده کرد. حمایت محل افزایش تقاضا و توقف ریزش قیمت است و مقاومت جایی است که فشار فروش مانع از رشد بیشتر میشود.
این سطوح پس از شکسته شدن، نقش معکوس پیدا کرده و در استراتژی‌هایی مانند معامله در محدوده، شکست سطوح و خطوط روند قابل استفاده هستند.
