زمان خروج از معامله در شرایط مختلف، با قرار دادن سفارشات حد سود و حد ضرر در پلتفرم معاملاتی مشخص میشود.
برای خروج در شرایطی که معامله منجر به سود شده باشد، سفارش حد سود (Take profit) و در شرایطی که معامله منجر به ضرر شده باشد، سفارش حد ضرر (Stop Loss) دستور خروج از معامله را صادر می‌کنند.
روش‌های مختلفی بسته به استراتژی معاملاتی برای محاسبه نقاط حد سود و حد ضرر وجود دارند.
حد ضرر چیست؟
حد ضرر (Stop Loss) یکی از ابزارهای مدیریت ریسک است؛ زمانی که در معامله قیمت بر خلاف تحلیل حرکت میکند، حد ضرر معامله را می‌بندد تا از ضرر بیشتر جلوگیری شود.
انواع حد ضرر
در استراتژی‌های معاملاتی مختلف، بسته به تحلیل قیمتی، زمانی، فاندامنتال و ... روش‌های مختلفی برای قرار دادن سفارش حد ضرر وجود دارد که هرکدام بسته به شرایط بازار و حرکت قیمت کاربرد دارند.
حد ضرر متحرک (تریلینگ استاپ)
در تریلینگ استاپ (Trailing Stop)، اگر قیمت در جهت درست تحلیل حرکت کند، حد ضرر نیز به نسبت حرکت قیمت، به سمت سود جابجا میشود، و در صورتی که قیمت به سمت ضرر حرکت کند، حد ضرر ثابت باقی می‌ماند تا در صورت رسیدن قیمت به آن، معامله را ببندد.
این نوع سفارش حد ضرر، این امکان را فراهم میکند تا بدون نظارت مداوم بر معامله، امکان مدیریت آن وجود داشته باشد.
حد ضرر ثابت
بسته به استراتژی معاملاتی، درصد مشخصی از سرمایه به عنوان پوزیشن سایز، تحت ریسک قرار می‌گیرد. در هر معامله محاسبه میشود که سرمایه تحت ریسک، در چه قیمتی به پایان می‌رسد و در همان قیمت سفارش حد ضرر ثابت قرار می‌گیرد.
حد ضرر زمانی
در این روش، با تحلیل زمانی بازار، ساعات مناسب معامله مشخص میشود، برخی از معاملات لازم است تا قبل از ساعات پیک بازار بسته شوند و برخی از معاملات تنها در زمان اوج بازار که نقدینگی بالایی وجود دارد مناسب هستند.
حد ضرر زمانی، مشخص میکند تا در چه ساعت یا تاریخی معامله بدون در نظر گرفتن قیمت بسته شود.
حد سود چیست؟
حد سود (Take Profit)، سفارشی است که در صورت درست بودن تحلیل، فعال شده و معامله را در شرایط مطلوب می‌بندد و سود حاصل از آن را به دارایی داخل حساب معاملاتی اضافه میکند.
انواع حد سود
بسته به نوع تحلیل و زمانبندی معامله، سفارشات حد سود به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- سفارش معتبر تا روز (GFD): در صورتی که قیمت تا انتهای روز به عدد سفارش نرسد، معامله به صورت اتوماتیک بسته میشود؛
- سفارش معتبر تا لغو (GFC): تنها در صورت رسیدن قیمت به عدد سفارش و لغو دستی توسط معامله‌گر، معامله بسته میشود.
مزایا و معایب سفارشات حد سود و حد ضرر
استفاده از سفارشات حد سود و حد ضرر، امکان مدیریت ریسک و سرمایه را در معاملات فراهم میکند؛ از طرفی، این سفارشات باعث محدود شدن میزان سود معاملات موفق می‌شوند.
در جدول زیر مزایا و معایب این مفهوم در معامله‌گری بررسی شده‌اند:
مزایا | معایب |
بهبود مدیریت ریسک و سرمایه | محدود شدن سود معاملات |
ایجاد امکان بررسی عملکرد حساب در بلندمدت | احتمال وقوع استاپ هانت |
جلوگیری از ضررهای بزرگ | احتمال فعال شدن سفارشات در قیمت متفاوت هنگام نوسان شدید |
مشخص کردن نسبت ریسک به ریوارد معاملات | امکان فعال شدن سفارش حد ضرر بدون رسیدن قیمت به محدوده مشخص شده |
نحوه محاسبه حد سود و حد ضرر
محاسبه حد سود و حد ضرر، با توجه به سبک تحلیل استراتژی معاملاتی، انجام میشود؛ بسته به بنیادی (فاندامنتال) یا تکنیکال بودن نوع تحلیل، روش محاسبه سفارش حد سود و ضرر متفاوت است.
محاسبه حد سود و حد ضرر بر اساس تحلیل فاندامنتال
در تحلیل فاندامنتال، با بررسی فاکتورهای مختلف یک دارایی، قیمت ذاتی آن مشخص میشود؛ در صورتی که قیمت حال حاضر آن دارایی با قیمت واقعی آن متفاوت باشد، معامله انجام شده و سفارش استاپ لاس و تیک پروفیت معامله، بر اساس قیمت ذاتی دارایی قرار داده میشود.
محاسبه حد سود و حد ضرر بر اساس تحلیل تکنیکال
در تحلیل تکنیکال، بازار بر اساس نقدینگی بررسی میشود. با بررسی رفتار نقدینگی، سطوح حمایت و مقاومت شناسایی شده و سفارشات استاپ لاس و تیک پروفیتبر اساس این سطوح قرار داده می‌شوند.
مثال‌های عملی از تعیین حد سود و ضرر
در مثال زیر قیمت بعد از ایجاد یک محدوده مقاومتی و حمایتی، به سمت ناحیه مقاومت حرکت کرده و با یک الگوی کندل‌استیک (Candlestick)، برگشت حرکت به روند نزولی را تایید میکند.
در این مثال، سفارش حد ضرر بالای محدوده مقاومتی و شدو کندل آخر روند صعودی قرار می‌گیرد. ناحیه مناسب برای حد سود این سفارش، داخل اولین محدوده حمایت معتبر قیمت است.
اهمیت و کاربرد حد سود و حد ضرر
کاربرد اصلی حد سود و حد ضرر در مدیریت ریسک و سرمایه است؛ با مشخص کردن حد ضرر و حد سود، نسبت ریسک به ریوارد (Risk To Reward Ratio) هر معامله مشخص شده و در طولانی مدت، منجر به صعودی بودن روند حساب معاملاتی میشود.
مدیریت سرمایه
سفارشات حد سود و حد ضرر، مشخص می‌کنند که در هر معامله چه میزان از کل سرمایه، تحت ریسک قرار می‌گیرد و در صورت کسب سود، چه میزان سرمایهای به حساب معاملاتی اضافه خواهد شد.
با مدیریت این مقادیر، امکان بررسی عملکرد معامله‌گر در بلند مدت فراهم میشود.
مدیریت ریسک
با توجه به ماهیت بازارهای مالی که قطعیتی در حرکت قیمت وجود ندارد، مدیریت مقدار ریسکی که در معامله به حساب معاملاتی وارد میشود با استفاده از سفارش حد ضرر، ضروری است.
در صورت عدم مدیریت ریسک، امکان بررسی بلندمدت عملکرد معامله‌گر وجود نخواهد داشت.
تعیین ریسک به ریوارد
محاسبه نسبت ریسک به ریوارد با فرمول زیر انجام میشود:
با توجه به نرخ موفقیت (Win Rate) سبک‌های مختلف معاملاتی، بهتر است به معاملاتی که که نسبت ریسک به ریوارد آن‌ها زیر 1.1 هست ورود نشود.
سیستم معاملاتی تنظیم کن و فراموش کن (Set and Forget)
یکی از سیستم‌های معاملاتی که در آن، معامله‌گر بعد از تحلیل بازار به معامله ورود کند و سپس از مارکت فاصله بگیرد، سیستم معاملاتی "Set and Forget" است؛ در واقع، مدیریت حین معامله‌ای در این سیستم وجود ندارد.
در این سیستم معاملاتی، سفارشات حد ضرر و حد سود هنگام ورود به معامله مشخص می‌شوند و تا قیمت به یکی از این دو سفارش نرسد، معامله ادامه‌دار است.
ترکیب حد سود و ضرر با دیگر ابزارهای تحلیل تکنیکال
برای مشخص کردن حد سود و حد ضرر، امکان استفاده از سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال مانند اندیکاتورها وجود دارد. با استفاده از اندیکاتورها، نقاط حد سود و حد ضرر، بر اساس نقدینگی و میانگین حرکات قیمت در گذشته بازار شناسایی می‌شوند.
مشخص کردن حد سود و ضرر با استفاده از اندیکاتور میانگین متحرک
خط میانگین متحرک در بازار به عنوان محدوده حمایتی یا مقاومتی، بسته به موقعیت قیمت نسبت به خط اندیکاتور عمل میکند.
برای استفاده از میانگین متحرک (MA) برای شناسایی محدوده حد ضرر و حد سود، لازم است تا موقعیت قیمت نسبت به خط میانگین متحرک مورد بررسی قرار بگیرد.
در صورتی که قیمت زیر میانگین متحرک در حال حرکت باشد، حد ضرر بالای خط میانگین متحرک قرار می‌گیرد و در شرایطی که قیمت بالای این خط در حال حرکت باشد، سفارش حد ضرر پایین این محدوده تنظیم میشود.
مشخص کردن حد سود و ضرر با استفاده از اندیکاتور ATR
اندیکاتور میانگین محدوده واقعی (ATR) ابزاری برای محاسبه میزان نوسان لحظه‌ای بازار است.
در صورتی که اندیکاتور ATR میزان نوسان بازار را بالا تشخیص دهد، به این معنی است که طول حرکات قیمت بیشتر از حد معمول است؛ این مورد باعث میشود تا فاصله سفارشات حد ضرر و حد سود از نقطه ورود به معامله بلندتر از حالت عادی باشد.
اشتباهات رایج در تعیین حد سود و ضرر
شناسایی نقاط درست سفارشات حد سود و حد ضرر، به تجربه در سبک معاملاتی، درک درست از ساختار بازار و بررسی دقیق رفتار نقدینگی نیاز دارد.
اشتباهاتی رایج مانند تحلیل تک تایم فریمی، عدم بررسی نقدینگی و ... منجر به فعال شدن حد ضرر در عین درست بودن تحلیل می‌شوند.
اشتباهات رایج در تعیین محدوده حد سود و حد ضرر عبارتند از:
- تحلیل تک تایم فریمی؛
- عدم بررسی جهت نقدینگی؛
- ورود احساسی به معامله بدون تایید نهایی؛
- قرار دادن حد ضرر نزدیک نقطه ورود؛
- قرار دادن حد ضرر داخل نواحی مهم مانند حمایت و مقاومت.
جمع‌بندی
سفارش حد ضرر، سفارشی در قیمت مشخص است که در صورت حرکت قیمت بر خلاف تحلیل روند و رسیدن قیمت به آن، معامله با ضرر بسته میشود و از زیان بیشتر جلوگیری میکند.
سفارش حد سود هم سفارشی در قیمت معین است که در صورت حرکت قیمت در جهت تحلیل معامله و رسیدن قیمت به آن، معامله با سود بسته شده و سود حاصل از معامله به حساب معاملاتی اضافه میشود.
استفاده از سفارشات حد سود و حد ضرر، امکان بررسی عملکرد استراتژی معاملاتی در بلندمدت را فراهم میکند.
کاربرد اصلی انواع سفارشات حد سود و حد ضرر، مانند تریلینگ استاپ و حد ضرر زمانی، مدیریت سرمایه و ریسک است؛ با مشخص کردن استاپ لاس و تیک پروفیتهر معامله، نسبت ریسک به ریوارد (Risk To Reward Ratio) مشخص شده و امکان بهینه‌سازی مدیریت ریسک و سرمایه فراهم میشود.
