شاخص ASX200 در سال 1987 توسط موسسه S&P با هدف معیاری برای ارزیابی بورس استرالیا با تمرکز بر شرکتهای بزرگ (از نظر ارزش بازار) ایجاد شد. باتوجه به این هدف، این شاخص از 200 سهم بزرگ بورس استرالیا تشکیل شده و با میانگین وزنی (تاثیر بیشتر شرکتهای بزرگ‌تر) محاسبه می‌شود.
شاخص بورسی ASX چیست؟
شاخص S&P/ASX 200 Index یا به اختصار "شاخص ASX200"، بزرگ‌ترین شاخص بورسی استرالیا است که عملکرد 200 شرکت بزرگ استرالیا را منعکس می‌کند. همچنین، شاخص بورسی ASX200 مرجع و معیاری برای سنجش شرایط کلی بورس استرالیا است. دلایل اهمیت شاخص ASX200:
- نماینده اقتصاد استرالیا: شاخص بورسی ASX200 بیش از 80% شرکتهای استرالیا را تشکیل داده و بازتاب‌کننده روند اقتصادی کشور است؛
- ابزاری برای مقایسه: عملکرد ETFها در مقایسه با این شاخص سنجیده می‌شوند؛
نکته: ETF یا صندوق قابل معامله در بورس، مجموعه‌ای از نمادها یا دارایی‌ها است که مانند سهام، قابل خرید و فروش بوده و یکی از اهداف آنها پخش ریسک بین چند دارایی است.
این شاخص توسط موسسه Standard & Poor’s یا (S&P) مدیریت شده و به روش وزنی ارزش بازار محاسبه می‌شود. در روش وزنی ارزش بازار، شرکتهای بزرگ‌تر (ارزش بازار بالاتر)، تاثیر بیشتری در کل شاخص دارند.
سکتورهای شاخص ASX200
اکثر شرکتهای شاخص ASX200 در بخش‌های مالی، مواد اولیه، املاک و خدمات سلامت (Health Care) فعالیت می‌کنند؛ بخش مواد اولیه شامل شرکتهای معدنی بوده که فعالیت آنها استخراج سنگ آهن، زغالسنگ، طلا و مس است.
مواد معدنی بخش عمده‌ای از صادرات استرالیا را تشکیل داده و این شرکت‌ها تاثیر قابل‌توجهی بر تراز تجاری، تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی استرالیا دارند. سکتورهای اصلی در شاخص ASX200:
- مواد اولیه: سهم این بخش از شاخص تقریبا 20 تا 25 درصد است. منبع درآمد این بخش از فروش و صادرات مواد معدنی خصوصا به چین بوده و سودآوری آنها به قیمت جهانی فلزات بستگی دارد؛
- سکتور مالی: منبع درآمد اصلی این بخش از وام‌دهی و خدمات مالی (سرمایه‌گذاری، بیمه و مدیریت دارایی) تامین می‌شود؛ بانک‌های استرالیا عموما سودآور و پایدار هستند چرا که بازار بانکی این کشور نسبتا انحصاری و کم‌رقیب است؛
- خدمات سلامت: این بخش فعالیت صادرات دارو، تجهیزات پزشکی، مدیریت بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را انجام می‌دهد؛ خدمات سلامت همیشه امری ضروری بوده و مزیت این بخش، مقاومت آنها دربرابر رکود اقتصادی است (برخلاف بخش مواد اولیه و بانکی)؛
- بخش املاک و مستغلات: این بخش از اجاره املاک تجاری و معاملات آنها درآمد دارد؛ رشد ارزش ملک به سودآوری آنها کمک کرده و در دوره رونق اقتصادی نیز عملکرد بهتری ثبت می‌کنند.
شاخص‌های مرتبط با ASX200
شاخص ASX 200 به‌عنوان نماینده بورس استرالیا، علاوه بر عوامل داخلی (سیاست پولی RBA، رشد اقتصادی استرالیا و قیمت کامودیتی‌ها، ارتباط نزدیکی با شاخص‌های بورسی بین‌المللی دارد.
دلیل این هم‌گرایی، ماهیت جهانی بسیاری از شرکتهای حاضر در این شاخص، وابستگی اقتصاد استرالیا به صادرات و پیوندهای اقتصادی قوی با کشورهای آسیایی و غربی است. به‌ویژه نوسانات در بازارهای آمریکا، چین و اروپا می‌توانند از طریق انتظارات سرمایه‌گذاران، ارزش کالاهای صادراتی و نرخ ارز، تأثیر چشمگیری بر ASX200 داشته باشند.
شاخص‌های بین‌المللی که ارتباط نزدیکی با ASX200 دارند عبارتند از:
- شاخص بورس S&P500: به‌دلیل جهانی بودن شرکتهای بزرگ ASX200 (مثل گروه BHP یا ریو)، با تحرکات بازار آمریکا، سرمایه‌گذاران واکنش مشابهی در بازار استرالیا نشان می‌دهند (خصوصا شرکت‌هایی که وابستگی صادراتی به آمریکا دارند)؛
- شاخص FTSE100: به‌دلیل ساختار اقتصادی مشابه میان شاخص‌های فوتسی و ASX200 (شرکتهای خدمات محور)، این دو شاخص با یکدیگر همبستگی دارند؛
- شاخص‌های Nikkei ژاپن و Hang seng چین: به‌دلیل روابط تجاری گسترده استرالیا با چین و ژاپن، شاخص‌های چین و ژاپن تاثیر قابل‌توجهی بر ASX200 دارند.
شرکتهای بزرگ شاخص S&P/ASX200
شاخص ASX200 از 200 شرکت بزرگ با نقدشوندگی بالا در بورس استرالیا تشکیل شده است. شرکتهای بزرگ بورس استرالیا عمدتا در حوزه صنایع معدنی یا بانکی هستند. باتوجه به اینکه فروش صادراتی مواد معدنی تاثیر زیادی بر تراز تجاری استرالیا دارد، این شرکت‌ها در عملکرد اقتصاد و رشد اقتصادی (از محل افزایش تراز تجاری) استرالیا حائز اهمیت هستند.
ده شرکت بزرگ شاخص بورسی ASX200:
گروه BHP
شرکت BHP در صنعت معدن و کالاهای اساسی فعالیت می‌کند و با ارزش بازار حدودا 147B$، بزرگ‌ترین شرکت معدنی جهان است. مواد معدنی و فلزات بزرگ‌ترین بخش صادرات استرالیا بوده و BHP نقش بزرگی در صادرات این کشور دارد.
گروه BHP با تمرکز بر محصولات آهن، مس، زغالسنگ و نفت فعالیت کرده و عمده فروش آن در داخل و صادرات به آمریکای جنوبی است.
بانک CBA استرالیا
بانک Commonwealth Bank of Australia با ارزش بازار حدودا 121 میلیارد دلار، دومین شرکت بزرگ بورسی استرالیا محسوب می‌شود. همچنین، CBA جزو ده بانک بزرگ جهان است و نقش محوری در سیستم مالی استرالیا دارد.
خدمات بانکداری خرد مانند وام مسکن، حساب‌های جاری و کارت اعتباری، بزرگ‌ترین و استراتژیک‌ترین بخش در CBA هستند؛ این بانک درآمد پایدار از خدمات بانکداری خرد داشته و با 25% سهم بازار در وام‌های مسکن، بزرگ‌ترین ارائه دهنده وام مسکن در استرالیا است.
همچنین، بانک CBA معمولا 50-70% از سود خالص را به‌صورت DPS پرداخت می‌کند، لذا می‌توان گفت که این شرکت، DPS محور است.
شرکت CSL Limited
شرکت CSL Limited در صنایع بیولوژیکی، دارو و پزشکی فعالیت می‌کند و ارزش بازار آن، حدودا 87 میلیارد دلار است؛ بخش‌های اصلی فعالیت شرکت، تولید داروهای مبتنی بر پلاسمای خون و واکسن‌های فصلی هستند.
شرکت Rio Tinto
شرکت RIO با ارزش بازار حدود 80 میلیارد دلار، دومین شرکت بزرگ معدنی استرالیا بوده و عمده تمرکز آن بر محصولات آهن، آلومینیوم و مس است. این شرکت بریتانیایی-استرالیایی در بورس استرالیا، لندن و نیویورک معامله می‌شود و از نمادهای تاثیرگذار در شاخص ASX200 و FTSE100 است.
شرکت National Australia Bank
بانک NAB با ارزش بازار حدود 106B$، جزو 4 بانک بزرگ استرالیا است و محدوده فعالیت آن به استرالیا، نیوزلند، آمریکا، بریتانیا و آسیا مربوط می‌شود. NAB طیف گسترده‌ای از خدمات مالی را به مشتریان خرد، تجاری یا سازمانی ارائه می‌دهد.
بانک NAB همچنین در حوزه بانکداری دیجیتالی نیز فعالیت می‌کند و در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری عظیمی در این بخش داشته است. این بانک بیش از 8 میلیون مشتری فعال و 30هزارکارمند دارد؛ همچنین، صدها میلیارد دلار دارایی تحت مدیریت این بانک است.
بانک Westpac Banking Corporation
بانک WBC با ارزش بازار حدود 70میلیارددلار، یکی از 4 بانک بزرگ استرالیا بوده و محدوده فعالیت آن در استرالیا و نیوزلند است.
حوزه فعالیت این بانک به 5 بخش اصلی تقسیم می‌شود:
- بانکداری شخصی (مشتریان خرد)؛
- بانکداری تجاری (خدمات به شرکتهای کوچک-متوسط)؛
- بانکداری نهادی (ارائه خدمات به شرکتهای بزرگ)؛
- ارائه خدمات بانکی و بیمه در نیوزلند؛
- سایز خدمات (بیمه، مدیریت دارایی و تامین مالی خودرو).
بانک Macquarie Group
دفتر مرکزی بانک Macquarie Group در سیدنی واقع شده و در ابعاد جهانی فعالیت می‌کند. بانک MQG ارزش بازار 60 میلیارد دلاری دارد و شرکت در حوزه خدمات مالی (مدیریت دارایی، بانکداری و مشاوره سرمایه‌گذاری) و بازارهای جهانی و کالا (بازارهای مالی و معاملات کامودیتی‌ها)، فعالیت می‌کند.
عمده درآمد شرکت از بخش معاملات بازارهای جهانی و کالا است؛ بانک MQG به‌عنوان یکی از بازیگران و تامین‌کنندگان نقدینگی برجسته بازار کامودیتی‌ها شناخته می‌شود. همچنین، آنها از معاملات سفته بازی نیز به سود می‌رسند.
شرکت معدنی Fortescue Metals Group
گروه FMG در حوزه معدن فعالیت کرده و یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سنگ آهن در جهان است. این شرکت دارای 4 مجموعه معدنی بزرگ با ظرفیت بالای تولید انواع سنگ آهن و کنسانتره است.
ارزش بازار شرکت در سه‌ماهه اول 2025 حدود 30-47B$ برآورد شده است؛ چین بزرگ‌ترین مشتری گروه FMG بوده و حدود 95% درآمد شرکت، از بازار چین تامین می‌شود.
شرکت خرده‌فروشی Wesfarmers
شرکت Wesfarmers با ارزش بازار حدود 50 میلیارد دلار، یکی از شرکتهای تاثیرگذار در شاخص S&P/ASX200 است؛ این شرکت در صنایع خرده‌فروشی، مواد شیمیایی، بخش سلامت و ایمنی فعالیت می‌کند.
حوزه‌های فعالیت شرکت Wesfarmers:
- خرده فروشی: مالکیت برندهای بزرگی مانند Target و Kmart در صنعت پوشاک در اختیار گروه WES است؛ همچنین آنها در بخش لوازم خانگی و اداری نیز فعالیت می‌کنند؛
- مواد شیمیایی: شرکت Wesfarmers در حوزه تولید کود شیمیایی، آمونیک، نیترات، محصولات صنعتی و توزیع گاز فعالیت می‌کند؛
- بخش ایمنی: ارائه محصولات ایمنی از جمله تجهیزات صنعتی و پوشاک ایمنی؛
- بخش سلامت: این بخش در سال 2022 با هدف ورود به صنعت داروسازی و مراقبت‌های بهداشتی ایجاد شد و گروه Wesfarmers مالک چند شرکت بزرگ در این حوزه است.
شرکت Woolworths Group
این شرکت خرده‌فروشی با ارزش بازار حدود 20 میلیارد دلار، بزرگ‌ترین فروشگاه زنجیره‌ای در استرالیا است که عمده فعالیت آن در بخش مواد غذایی انجام می‌شود.
این شرکت در حوزه سوپرمارکت و فروشگاه‌های آنلاین، در استرالیا و نیوزلند فعالیت می‌کند؛ سوپرمارکت‌های Woolworths با بیش از 1000 شعبه، بزرگ‌ترین فروشگاه زنجیره‌ای در استرالیا هستند. همچنین برندهای بزرگی [مثل BigW، BWS و Dan Murphy’s] در حوزه فروشگاه‌های زنجیره‌ای و سوپرمارکت، زیرمجموعه گروه Woolworths هستند.
استراتژی مناسب برای سرمایه‌گذاری در شاخص ASX200
باتوجه به وزن بالای بخش مواد اولیه و معدن، می‌توان گفت که شاخص ASX200 کامودیتی محور است. از این رو قیمت فلزات اساسی و رشد اقتصاد جهانی تاثیر قابل‌توجهی بر نوسانات آن دارند. همچنین باتوجه به حضور بخش بانکی، بحران‌های بانکی (مانند 2008) در شاخص تاثیرگذار هستند.
عوامل مهم در تحلیل شاخص ASX200:
- تقاضای چین: باتوجه به جنس صادرات استرالیا و بورس کامودیتی محور، رونق اقتصادی در چین تاثیر بسزایی در GDP استرالیا و ASX200 دارد؛
- بازار کامودیتی‌ها: قیمت فلزات اساسی تاثیر قابل‌توجهی در درآمد و سودآوری شرکتهای برجسته ASX200 دارد؛ سایت London Metal Exchange معتبر ترین منبع برای مشاهده قیمت کامودیتی‌ها است؛
- بحران بانکی: بخش بانکی بیشتر از 30 درصد در شاخص وزن دارند، از این رو بحران بانکی (مثل ورشکستگی بانک‌ها، عدم توان بازپرداخت بدهی‌ها و افزایش وام‌های معوقه) باعث ریزش شدید ASX200 می‌شوند؛
- سیاست پولی RBA: باتوجه به ماهیت سهام، با سیاست پولی انقباضی RBA شرکت‌ها و به تبع بازار سهام، تحت‌فشار قرار می‌گیرند.
تاریخچه شاخص ASX200
در سال 1987، بورس استرالیا با ادغام بورس‌های سیدنی و ملبورن تشکیل شد؛ پیش از این، سهام استرالیا به‌صورت غیرمتمرکز فعالیت می‌کرد. در آوریل سال 2000 شاخص ASX200 توسط گروه S&P ایجاد و جایگزین شاخص All Ordinaries Index شد؛ هدف از ایجاد شاخص ASX200 ارائه معیاری دقیق‌تر برای سنجش عملکرد بورس استرالیا با تمرکز بر شرکتهای بزرگ‌تر بود.
عملکرد شاخص ASX200 در طول تاریخ
شاخص ASX200 تحت تأثیر بحران‌های اقتصادی بین‌المللی، تغییرات در بخش معادن و قیمت جهانی کامودیتی‌ها و تجارت با چین، نوسانات زیادی را ثبت کرده است.
عملکرد شاخص ASX200 در دوره‌های بحران و رونق اقتصادجهانی، وابستگی این بازار به سیاست‌های پولی RBA، تقاضای خارجی (خصوصا چین) و بازار کامودیتی‌ها را نشان می‌دهد.
روند ASX200 در طول بحران‌ها و شرایط اقتصادی مختلف:
- بحران بابل دات کام: شاخص ASX200 در ابتدای راه‌اندازی تحت‌تاثیر بحران بابل دات کام کاهش یافت؛ اما در ادامه، با رونق بخش معادن و افزایش تقاضا از سمت چین، رشد قابل توجهی را ثبت کرد.
- بحران مالی 2008: در بحران مالی 2008، شاخص بورس ASX200 هم‌جهت با تمام بازارهای مالی ریزش را تجربه کرد اما با سیاست پولی تسهیلی دولت استرالیا، به مرور زمان روند بهبود یافت.
- دوره عبور از بحران 2008: در دهه 2010 و پس از عبور از بحران مالی 2008، با حمایت بخش معادن و خدمات مالی (بزرگ‌ترین بخش‌های شاخص) رشد پایداری وجود داشت و در 2019، شاخص به رکورد 6800 واحد رسید.
- بحران کرونا: پس از بحران کرونا در مارس 2020، شاخص با کاهش حدود 30 درصدی به 4400 واحد رسید؛ کاهش شاخص‌های بورسی در پاندمی کرونا به‌دلیل تعطیلی کسب و کارها و رکود اقتصادی بود.
- سیاست تسهیلی پس از پاندمی کرونا: در ادامه و در سال 2021 با تزریق نقدینگی توسط RBA (بانک مرکزی استرالیا) و بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران، رشد قوی تا 7000 واحد را ثبت کرد.
جمع‌بندی
شاخص بورس ASX200 از 200 شرکت برتر بورس استرالیا تشکیل شده و معیاری برای سنجش وضعیت کل بورس و اقتصاد استرالیا است. 10 شرکت بزرگ این شاخص عمدتا در صنایع معدنی فعالیت کرده و سودآوری آنها به رشد اقتصاد جهانی و علی‌الخصوص تقاضای چین وابسته است.
